Τις τελευταίες δεκαετίες, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων και τα ζαχαρούχα ποτά, είναι ευρέως διαθέσιμα και συχνά πιο φθηνά από τις πιο υγιεινές επιλογές. Έτσι, βρίσκονται στο τραπέζι μας καθημερινά κι έχουν αλλάξει τελείως την ποιότητα της διατροφής μας, από την εποχή που είμαστε παιδιά.
Η αυξημένη κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών από εφήβους και παιδιά αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας. Τα ζαχαρούχα ποτά, όπως τα αναψυκτικά, οι χυμοί με προσθήκη ζάχαρης, τα ενεργειακά ποτά και τα αθλητικά ποτά, περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και συχνά δεν έχουν θρεπτική αξία.
Νέα μελέτη δείχνει πως η κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών, όπως αναψυκτικά κι άλλα ροφήματα με ζάχαρη, από παιδιά και εφήβους παγκοσμίως έχει αυξηθεί δραματικά, αυξάνοντας ταυτόχρονα και τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους για παχυσαρκία κι άλλες ασθένειες, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Μεταξύ 1990 και 2018, τα παιδιά ηλικίας 3 έως 19 ετών αύξησαν την κατανάλωση ποτών με ζάχαρη κατά μέσο όρο κατά 23% (από 0,68 μερίδες την εβδομάδα, σε 3,6 μερίδες την εβδομάδα), με τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην υποσαχάρια Αφρική (2,17 μερίδες την εβδομάδα), σύμφωνα με στοιχεία έρευνας από 185 χώρες που αναλύθηκαν από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Tufts, στη Βοστώνη.
Το άλμα στην πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών μεταξύ των νέων ήταν σχεδόν διπλάσιο από την αύξηση στους ενήλικες, την ίδια περίοδο, και αντιστοιχεί σε αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας μεταξύ των νέων, ανέφεραν οι ερευνητές την Τετάρτη (7 Αυγούστου), στο The BMJ (British Medical Journal)*.
Τα ζαχαρούχα ποτά ορίστηκαν ως οποιοδήποτε ρόφημα με πρόσθετα σάκχαρα και τουλάχιστον 50 θερμίδες ανά μερίδα των 237 ml, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι 100% χυμοί φρούτων και λαχανικών ή το ζαχαρούχο γάλα. Μέχρι το 2018, η μέση παγκόσμια πρόσληψη ήταν 3,6 μερίδες την εβδομάδα, κυμαινόμενη από 1,3 στη Νότια Ασία έως 9,1 στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Στο ένα τρίτο σχεδόν από τις 185 χώρες που συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση, η μέση πρόσληψη ήταν επτά ή περισσότερες μερίδες την εβδομάδα.
Αυτό σημαίνει πως σε μεγάλο μέρος του κόσμου, τα παιδιά καταναλώνουν ζαχαρούχα ποτά σχεδόν κάθε μέρα. Σε 56 από τις 185 χώρες που αναλύθηκαν, τα παιδιά έπιναν κατά μέσο όρο τουλάχιστον επτά μερίδες την εβδομάδα, αντιπροσωπεύοντας 238 εκατομμύρια παιδιά και εφήβους ή το 10,4% των νέων παγκοσμίως. Η American Heart Association συνιστά στα παιδιά 2 ετών και άνω να μην καταναλώνουν περισσότερο από 237 ml ζαχαρούχων ποτών την εβδομάδα.
Γιατί ανησυχεί η μεγάλη κατανάλωση ζάχαρης
Οι επιπτώσεις στην υγεία από τη μακροχρόνια αυξημένη χρήση ζάχαρης μπορεί να είναι πολύ σοβαρές: η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, κάτι που μπορεί να προκαλέσει αύξηση του βάρους και παχυσαρκία.
Πολλές άλλες μελέτες συνδέουν τη μακροχρόνια κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, ακόμη και σε νεαρή ηλικία. Τα ζαχαρούχα ποτά είναι βασικός παράγοντας στην ανάπτυξη της τερηδόνας, καθώς τα βακτήρια στο στόμα τρέφονται με τη ζάχαρη και παράγουν οξέα που φθείρουν το σμάλτο των δοντιών.
Τα ζαχαρούχα ποτά συχνά αντικαθιστούν υγιεινότερες επιλογές, όπως το νερό, το γάλα ή τους φυσικούς χυμούς, οδηγώντας σε ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά. Τέλος, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης έχει συνδεθεί με αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και άλλων παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις.
Ενημέρωση και εκπαίδευση προς την υγιεινή διατροφή
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Dariush Mozaffarian, διευθυντής του Ινστιτούτου Food is Medicine στο Πανεπιστήμιο Tufts των ΗΠΑ επεσήμανε πως τα ευρήματα της έρευνας θα πρέπει «να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου σχεδόν σε κάθε έθνος παγκοσμίως».
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν «την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις εκπαίδευσης και πολιτικής για την έγκαιρη αλλαγή της συμπεριφοράς και την πρόληψη των δυσμενών αποτελεσμάτων που συνδέονται με την κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών στην παιδική ηλικία», ανέφερε η Laura Lara-Castor, πρώτη συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι, δεδομένων των μεγάλων διαφορών στην πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών μεταξύ των παιδιών και των εφήβων σε διάφορα μέρη του κόσμου (όπως φάνηκε στη μελέτη τους), οι προσπάθειες για την επίτευξη μειώσεων θα πρέπει να στοχεύουν σε συγκεκριμένους πληθυσμούς.
