Όσον αφορά στην Αίγινα και τη σχέση της με την πνευματική ζωή της χώρας, μπορεί να ανακαλύψει κανείς πολλές, ενδιαφέρουσες ιστορίες. Ιστορίες που έχουν να κάνουν κυρίως ότι το νησί υπήρξε πόλος έλξης για πολλούς καλλιτέχνες, επί σειρά ετών.
Κάνοντας, λοιπόν, ένα ταξίδι στο παρελθόν, συναντάμε έναν από τους μεγαλύτερους λάτρεις του νησιού, τον Νίκο Καζαντζάκη. Ο Καζαντζάκης εγκαταστάθηκε, πρώτη φορά στην Αίγινα, το 1927. Η Αίγινα έγινε η έδρα του για να ολοκληρώσει το έργο «Οδύσσεια». Μετά από ταξίδια στο εξωτερικό, γύρισε στο νησί και το 1936 ολοκλήρωσε την κατασκευή του σπιτιού του, στο οικόπεδο που είχε αγοράσει έναν χρόνο πριν. Η Αίγινα έγινε η μόνιμη κατοικία του μέχρι το 1944, όπου και μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Με εξαίρεση μερικά μικρά διαστήματα, δεν γύρισε ποτέ στην Αίγινα. Η κατοικία του βρίσκεται στην περιοχή Λιβάδι. Για να φτάσει κανείς ως εκεί πρέπει να ακολουθήσει την παραλιακή οδό προς την Σουβάλα.
Ο ποιητής Κώστας Βάρναλης περνούσε ολόκληρα καλοκαίρια στο νησί, αναζητώντας την ιδανική κατοικία, που θα τον κρατούσε για πάντα εκεί. Πολλά από τα έργα του είναι συνδεδεμένα με την Αίγινα.
Άλλο ένα παράδειγμα αποτελεί ο εικαστικός Νίκος Νικολάου, του οποίου το σπίτι έχει μετατραπεί σε μουσείο, όπου εκτίθενται οι πίνακές του, αλλά και ο αδελφικός του φίλος, ο ζωγράφος Γιάννης Μόραλης. Ο Μόραλης εγκαταστάθηκε στην Αίγινα, τη δεκαετία του ΄70, χτίζοντας τον δικό του χώρο για να μπορεί να μένει και να εργάζεται έξι μήνες τον χρόνο. Το επιβλητικό κτίσμα, που εξακολουθεί να αποπνέει την ενέργεια του ζωγράφου, σχεδιάστηκε από τον φίλο του αρχιτέκτονα, Άρη Κωσταντινίδη. Πήγαινε εκεί το Πάσχα, συντροφιά με τους φίλους του Νικολάου και Καπράλο κι επέστρεφε στην Αθήνα το φθινόπωρο.
Ο Οδυσσέας Ελύτης αγαπούσε να κάνει βόλτες στα σοκάκια και στον παραλιακό δρόμο του νησιού. Eρχόταν για διακοπές, αρκετά συχνά, και μαζί με τους Νίκο Νικολάου και Γιάννη Μόραλη αποτελούσαν την ιστορική παρέα των τριών.
Στην ουσία, όλοι οι καλλιτέχνες αυτό έκαναν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο έκφρασης, ενώ ήταν όλοι μια μεγάλη παρέα. Μουσικοί με τις ορχήστρες τους, όπως ο ρεμπέτης Γιώργος Μπάτης, που έπαιζε μπουζούκι στο παρκάκι, δίπλα στο Δημαρχείο του νησιού, και η Σωτηρία Μπέλου. Zωγράφοι, όπως ο Ανδρέας Βουρλούμης που, μέσα από τις υδατογραφίες του και το δικό του βλέμμα, παρουσίασε την Αίγινα.
Ο γλύπτης Ντέιβιντ Κένεντι άφησε το Λονδίνο για να εγκατασταθεί μόνιμα στο Σφεντούρι της Αίγινας από το 1972, όπου αντλούσε έμπνευση για τις φιγούρες των ζώων, που φιλοτεχνούσε. Δεν ήταν εύκολο για εκείνον να ξεκινήσει, καθώς, ως ζωγράφος ακόμα και πριν ασχοληθεί με τη γλυπτική, δεν είχε καν χρήματα να αγοράσει καμβάδες και χρώματα. Χάρη στον γλύπτη Χρήστο Καπράλο, ο οποίος του έδωσε κάποιο ποσό για να αγοράσει έναν σουγιά και ένα κομμάτι ξύλο, ο Κένεντι προσανατολίστηκε στη γλυπτική.
Όσο για τον Καπράλο, στην περιοχή Πλακάκια, βρίσκεται το εργαστήριό του, που στεγάζει σήμερα τα γλυπτά του, όλα φιλοτεχνημένα εκεί, ενώ λειτουργεί και σαν μουσείο.
Ο θρυλικός «Παναγάκης»
Το σημείο αναφοράς και συνάντησης στην Αίγινα ήταν ένα: η ταβέρνα του Παναγάκη, στο λιμάνι του νησιού, που υπάρχει ακόμα. Ο Παναγάκης υπήρξε, για δεκαετίες, το αγαπημένο στέκι λόγιων και μουσικών, που άφησαν ιστορία στο τραγούδι, εικαστικών και ηθοποιών του ελληνικού κινηματογράφου. Κανένας ανταγωνισμός μεταξύ τους δεν υπήρξε, όλοι μαζί, αλλά και ταυτόχρονα μόνοι, απολάμβαναν απλές, καθημερινές στιγμές με φόντο τον αγαπημένο τους τόπο.
