Η ιστορία αποτελεί για το θέατρο μια «τράπεζα δεδομένων» και για τον συγγραφέα μια «μηχανή αναζήτησης», η οποία δημιουργεί και προβάλλει ζωντανά τις «στιγμές», που επιλέγει να παρουσιάσει.
Ποιος είναι ο τρόπος, τα αίτια και οι μηχανισμοί, που οδηγούν στην καταγραφή του προσώπου ή των περιστατικών στη συλλογική ή την ατομική μνήμη;

Είναι οι ιδεολογικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες, που λειτουργούν καταλυτικά για την δημιουργία του συγκεκριμένο έργο; Ποια είναι δηλαδή η «ιστορική αλήθεια», η «αντικειμενικότητα» και η «πραγματικότητα», που οδηγούν στη συγκεκριμένη καταγραφή: Ο σκηνοθέτης Μάνος Καρατζογιάννης κλήθηκε φέτος να απαντήσει σε πολλά από αυτά τα ερωτήματα.

Στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, με αφορμή την επέτειο για τα 50 χρόνια από την πτώση της Χούντας και τη Μεταπολίτευση, ανέβηκε η παράσταση «50 χρόνια, μια νύχτα», σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, βασισμένη σε μαρτυρίες για τα γεγονότα, που οδήγησαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Τη δραματουργία του κειμένου υπογράφουν η Δήμητρα Κονδυλάκη και ο Μάνος Καρατζογιάννης με ιστορικό συμβούλο της παράστασης τον Κωστή Κορνέτη (που έχει υπογράψει το βιβλίο «Τα παιδιά της Δικτατορίας»). Ακούστηκαν αποσπάσματα από μαρτυρίες των Γιώργου Αλεξάτου, Κώστα Βοσταντζόγλου, Αγγελικής Ξύδη, Θεοδώρας Φάμελλου, Ανθής Μυρογιάννη (ήδη δημοσιευμένες είτε σε βιβλία είτε σε εφημερίδες, είτε σε τηλεοπτικές εκπομπές) και αυτές του Παναγιώτη Μαυρομάτη και της Υβόννης Μαλτέζου, στο πλαίσιο της έρευνας για την παράσταση.

Το σκηνικό, στον Χώρο Ε της Πειραιώς 260, έδειχνε ως κάτοψη οικοδομικών τετραγώνων, που ήταν φτιαγμένα από τσιμεντόλιθους. Ένα σύνολο ανθρώπων κινείται εκεί. Άλλοτε σκόρπιοι, άλλοτε κατά ομάδες, συναντιούνται, μιλάνε και περπατάνε μαζί.

Μέσα από μαρτυρίες και ντοκουμέντα της εποχής παρουσιάζονται, με τρόπο θεατρικό και κατανοητό, τα γεγονότα πριν από την Χούντα ή όσα συνέβησαν κατά τη διάρκειά της. Ο Ανένδοτος, οι Λαμπράκηδες, το «1-1-4», το «Δημοψήφισμα» στη Χούντα, η κηδεία του Παπανδρέου. Ακόμη, είδαμε την Άνοιξη της Πράγας, τον Μάη του ’68, την Πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο, αλλά και σημερινές διαδηλώσεις φοιτητών.

Και κατόπιν, ξεδιπλώθηκαν, μέσα από μαρτυρίες, οι ημέρες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, η δράση των νεολαιών και των πολιτικών κομμάτων. Σίγουρα, υπήρχαν υπερβολές και στην καταγραφή των γεγονότων, αλλά και στις διηγήσεις. Μην ξεχνάμε, όμως, ότι τα γεγονότα είναι σχετικά πρόσφατα και η μνήμη νωπή. Στην κόψη του ξυραφιού. Κάποιες στιγμές, σίγουρα εκβιάστηκε η συγκίνηση. Τα τραγούδια της εποχής, που ακόμη και σήμερα ακούμε, έγιναν υπόκρουση στα κινηματογραφικά ή ηχητικά ντοκουμέντα.

Κι όταν η Υβόνη Μαλτέζου κατέβηκε από την πλατεία στη σκηνή για να μοιραστεί –ως βίωμα και ρόλος μαζί- όσα έζησε τότε, ο χρόνος πήρε άλλη διάσταση. Η παρουσία της στιβαρή και ταυτόχρονα απογειωτική. Συνδέοντας το «Γιαξεμπόρε» του Λουκιανού Κηλαηδόνη με το Ελεύθερο Θέατρο και την προσωπική της περιπέτεια, (όταν συνελήφθη από την Ασφάλεια, μαζί με τον Κώστα Αρζόγλου), κατέθεσε, με απλότητα και χωρίς καμία υπερβολή, την εμπειρία της και την ατμόσφαιρα, που βίωνε η θεατρική ομάδα. Δεν ήθελε να πείσει κανέναν. Ήταν εκεί και εμείς μαζί της. Ο Μάνος Καρατζογιάννης προσέγγισε τα γεγονότα, τους ανθρώπους και την εποχή με γνώση και επίγνωση. Με σεβασμό που τον μετέδωσε και στους ηθοποιούς της παράστασης, που έγιναν μέρος της εποχής. Μέρος της ιστορίας.

Πληροφορίες

Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης
Δραματουργία: Μάνος Καρατζογιάννης – Δήμητρα Κονδυλάκη
Μουσική: Τηλέμαχος Μούσας
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Σκηνικό: Λουκία Μάρθα
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Άγγελος Παπαδόπουλος
Βίντεο: Goran Gagic
Βοηθός σκηνοθέτη: Ντίνα Ντεμπέμπε
Ιστορικός σύμβουλος: Κωστής Κορνέτης
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Παίζουν: Γιώργος Βουρδαμής, Μαρία Ζορμπά, Υβόννη Μαλτέζου, Ιφιγένεια Καραμήτρου, Γιάννης Νταλιάνης, Καλλιόπη Παναγιωτίδου, Γιώργος Νούσης, Στρατής Χατζησταματίου
Συμμετέχουν σπουδαστές του Γ Έτους της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν»: Μάριος Αλεξανδρής, Μάριος Βερτζίνης, Νατάσα Βλυσίδου, Αναστασία Γαλερού, Αναστασία Γαλερού-Βλάση, Χριστιάννα Γκίνογλου, Γιάννης Εσκιντζόγλου, Γιάννης Ζερβός, Πάνος Θεοδωρακόπουλος, Νεφέλη – Βασιλική Καρατσώλη, Μαριάνθη Κοσκινά, Μάρθα Ορφανάκη, Κέλλυ Σαραβάνου