Η «Βρωμιά» του Ρόμπερτ Σνάιντερ ήταν από τα πρώτα έργα, που ανέβηκαν στην Ελλάδα, με θέμα τον ρατσισμό απέναντι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες.

Το 1993, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος σκηνοθέτησε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου τον μονόλογο του αυστριακού Ρόμπερτ Σνάιντερ με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη να υποδύεται τον Σαντ. Έναν άνδρα 30 χρόνων, που έρχεται στην Ευρώπη χωρίς χαρτιά, ως οικονομικός μετανάστης. Φοβισμένος και κλεισμένος στο δωμάτιό του μάς διηγήθηκε την ιστορία του. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα του Μαρκουλάκη, όταν πρόσφερε τα λουλούδια που πουλούσε. Ήταν μια μοναδική θεατρική στιγμή.

Τριάντα ένα χρόνια μετά, ο ηθοποιός είναι ο κύριος Λιν, στο έργο «Η αγαπημένη του κυρίου Λιν» του Φιλίπ Κλοντέλ. Ένας ηλικιωμένος άνδρας από κάποιο μικρό χωριό της Ανατολής, μιας χώρας που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση, βρίσκει νεκρούς τον γιο και τη γυναίκα του από κάποιο θραύσμα της βομβας, που έπεσε εκεί κοντά. Μόνη ζωντανή η δέκα ημερών εγγονή του, Σανγκ Ντιού (γλυκό πρωινό, στη γλώσσα του), άθιχτη δίπλα στην αποκεφαλισμένη κούκλα της. Παίρνει το μωρό και αποφασίζει να φύγει για να του προσφέρει ένα καλύτερο αύριο, μακριά από τη φρίκη του πολέμου. Μαζί -και με ένα σακουλάκι χώμα από το χώμα της πατρίδας τους- θα πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς.

Έξι εβδομάδες μετά, βρίσκεται σε έναν ξενώνα προσφύγων, σε μια μεγαλούπολη, σε μια ξένη χώρα. Τίποτα εδώ δεν μοιάζει με το όμορφο χωριό του, καθώς όλα είναι άοσμα, απρόσωπα και γκρίζα. Στο μικρό δωμάτιο που φιλοξενείται, οι νεότεροι τον φροντίζουν, όμως ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν τους αφήνει να τον προσεγγίζουν, με αποτέλεσμα να μένει μόνος. Δεν καταλαβαίνει ούτε λέξη απ’ ό,τι ακούει γύρω του.

Μόνη του επικοινωνία αποτελεί η μεταφράστρια της υπηρεσίας ασύλου, που του μιλάει στη γλώσσα του. Ο κύριος Λιν, άγνωστος σε μια άγνωστη χώρα, βρίσκεται στη δομή προσφύγων μιας αφιλόξενης μεγαλούπολης – σε ένα περιβάλλον εντελώς διαφορετικό από το χωριό του.

Όλα αυτά μέχρι τη στιγμή που θα καθίσει σε ένα παγκάκι, σε ένα πάρκο κοντά στον ξενώνα και θα γνωρίσει τον κύριο Μπαρκ, έναν εύσωμο, μανιώδη καπνιστή, λίγο νεότερο απ΄αυτόν, ο οποίος μόλις έχει χάσει τη γυναίκα του. Η απώλεια θα τους ενώσει.

Οι δυο τους θα δημιουργήσουν μια ζεστή σχέση, παρότι κανείς δεν μιλάει τη γλώσσα του άλλου. Συναντιούνται κάθε μέρα. Χτίζουν τη φιλία τους, μέχρι τη μέρα που ο ξενώνας κλείνει και ο κύριος Λιν μεταφέρεται σε ένα ίδρυμα για ηλικιωμένους, στην άλλη άκρη της πόλης. Όταν χάνει τον μοναδικό του φίλο, το πρόσωπο που έδινε μια κάποια αξία στην νέα του ζωή, χάνει για μια ακόμη φορά τον κόσμο κάτω από τα πόδια του. Ψάχνει απεγνωσμένα να βρει τρόπο να τον ξανασυναντήσει.

Ενα πρωινό, ξυπνάει έχοντας δει στο όνειρό του ότι βρισκόταν με τον φίλο του στο χωριό του, πίσω στην πατρίδα του και τον ξεναγούσε στο δάσος. Θα διασχίσει την άγνωστη πόλη και θα τα καταφέρει λίγο πριν από το ανατρεπτικό τέλος. Οι δυο βασανισμένοι άνδρες θα συναντηθούν κι όλοι θα καταλάβουμε ότι ο κύριος Λιν είναι ένα τραγικο πρόσωπο, που έχει χάσει πολύ περισσότερα απ΄ ό,τι έχουμε όλοι αντιληφθεί.

Το έργο αγγίζει με τρυφερότητα την μοναξιά και την διαφορετικότητα, την απομόνωση και την προσφυγιά, αλλά και την ελπίδα και την φιλία, που γίνεται βάλσαμο για τις πονεμένες ψυχές.
Ο Φλαμανδός σκηνοθέτης Γκι Κασίερς, πρώην Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Toneelhuis στην Αμβέρσα, ανέβασε για πρώτη φορά την «Αγαπημένη του κυρίου Λιν» το 2017 και από τότε έχει παρουσιάσει πέντε διαφορετικές εκδοχές με διαφορετικούς ηθοποιούς.

Στην Πειραιώς, στήθηκε ένα τεχνολογικό σκηνικό με ελάχιστα αντικείμενα πάνω στην σκηνή: δύο καρέκλες, δύο κάμερες και μια κονσόλα ήχου. Με ενοποιημένα βίντεο «βλέπουμε» τον Μπαρκ και τον Λιν να συνομιλούν καθισμένοι στο παγκάκι, ο ένας πλάι στον άλλον.

O Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης συνθέτει, διαλύει και ανασυνθέτει συνεχώς τους βασικούς ήρωες του έργου, τον κύριο Λιν και τον κύριο Μπαρκ. Ιδιαίτερα εκφραστικός, συχνά με υπαινικτικό τρόπο, προσεγγίζει με απλότητα, ευγένεια και συστολή τους ήρωές του και μας οδηγεί χωρίς υπερβολές και εντυπωσιασμούς στον κόσμο τους.

Το τέλος όμως έρχεται απότομα. Όταν σκοτεινιάζει η σκηνή για δευτερόλεπτα, νιώθουμε μια βίαιη πρόσκρουση. Το σύμπαν της παράστασης και το βλέμμα του Μαρκουλάκη όμως θα μας ακολουθεί και μετά το παρατεταμένο χειροκρότημα. Όπως το βλέμμα του Σαντ από την «Βρωμιά» τριάντα τόσα χρόνια τώρα!

Πληροφορίες
Σκηνοθεσία: Guy Cassiers
Μετάφραση: Ασπασία Σιγάλα
Απόδοση: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
Ερμηνεύει ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
Ηχητικός Σχεδιασμός: Diederik De Cock – Ηλίας Φλάμμος
Σχεδιασμός Video: Bram Delafonteyne – Sibilylle Meder
Βοηθός Σκηνοθέτη: Σίλια Κόη Ενδυματολόγος: Χάρης Σουλιώτης
Δ/νση Παραγωγής Λυκόφως: Κωνσταντίνα Αγγελέτου
Production Manager Toneelhuis.: Tanja Vranchen
Τεχνική Διεύθυνση Λυκόφως: Βίκτωρ Berkan
Technical Director Toneelhuis: Diederik Hoppenbrouwers
Video Art: Klaas Verpoest
Βοηθοί Παραγωγής : Ξένια Καλαντζή – Πανούτσι Μαργέλος
Παραγωγή: ΚΘΒΕ – Λυκόφως (Γ. Λυκιαρδόπουλος)

«Η αγαπημένη του κυρίου Λιν» παρουσιάστηκε στην Αίθουσα Η της Πειραιώς 260 στις 21 Ιουνίου και μόνο για έξι παραστάσεις.