Είκοσι χρόνια μετά τις εμβληματικές τελετές των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ο Παπαϊωάννου ποτίζει την τέχνη του, άλλοτε με τη σταγόνα της βρύσης κι άλλοτε με τα τεράστια κύματα των κατακλυσμών.
Το INK – η τελευταία δουλειά του – επέστρεψε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ύστερα από δεκατέσσερις μήνες παγκόσμιας περιοδείας, ενώ θα ολοκληρώσει τον κύκλο της στοThéâtre de la Ville του Παρισιού.
Ο θεατής της παράστασης αντικρίζει μια πλημμυρισμένη σκηνή, που βομβαρδίζεται από ένα λάστιχο ποτίσματος αι έναν ψεκαστήρα νερού. Κάτω από την ασταμάτητη βροχή, μέσα σε ένα πλημμυρισμένο τοπίο, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου μαζί με τον Σούκα Χορν ενσαρκώνουν το δίπολο του ΙΝΚ, που ξεκίνησε ως εικαστική εγκατάσταση. Η παράσταση ζωντανεύει ως μια καλλιέργεια με σπαρτά.
Στη διάρκεια της επόμενης ώρας, το υγρό στοιχεία κυριαρχεί. Όλα συμβαίνουν μέσω του νερού. Αμφίβιοι ήρωες σ’ έναν υδροβιότοπο.
Η παράσταση ονομάζεται ΙΝΚ από το μελάνι του χταποδιού, του πρωταγωνιστικού prop, που οι δύο άνδρες χτυπούν αλύπητα, όποτε τους δίνεται η ευκαιρία, για να του το βγάλουν, να το τιθασεύσουν, να το κάνουν μαλακό και να το φάνε. «Όλα μπορούν να εξηγηθούν μέσα από αυτό το πρίσμα», δήλωσε ο Παπαϊωάννου. Η ιδέα της επώδυνης αλλαγής συχνά οδηγεί σε πράξεις που λυτρώνουν.
Μαύρο το σκηνικό σαν τα πρωτόγονα ένστικτα, που μας κυριεύουν: Πείνα, επιβίωση, πάθος, πόθος. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επισημαίνει πως φτιάχνει τα έργα του χωρίς ιδιαίτερες αναφορές, εκτός ίσως από κάποιες sci-fi ταινίες. Αυτή η απελευθερωτική ασάφεια μας προσκαλεί να κολυμπήσουμε, όπως οι ήρωές του, σε εικόνες και ήχους χωρίς να πολυσκεφτόμαστε. Μας εξαναγκάζει να περιδινηθούμε, περισσότερο με τις αισθήσεις, παρά με τη λογική που απαιτεί εξηγήσεις. Δεν υπάρχουν εξηγήσεις.
Πάνω στο υγρό τζάμι μπορεί να μουτζουρώσεις ή να σχεδιάσεις. Έτσι απλά κυλάει ο κόσμος του καλλιτέχνη. Μοιάζει με θερμοκήπιο που ο ιδιοκτήτης του προσπαθεί να θέσει τον υγρό κόσμο υπό τον πλήρη έλεγχο του. Κάτι όμως τού χαλάει τα σχέδια. Ένα νέο πλάσμα εισβάλλει στον κόσμο του. Καταδιώκει και καταδιώκεται από το σώμα του πόθου. Επιχειρεί να το φέρει στα μέτρα του.
Το νερό που συμβολίζει το αμόλυντο στέκεται πλάι στον εκκωφαντικό ήχο του πλαστικού, που αλλοτριώνει τον πολιτισμό μας. Άλλοτε συμβιώνουν, άλλοτε επικρατεί το πλαστικό. Δεν βρέχεται, δεν μουλιάζει, δεν σαπίζει. Το ανακαλύψαμε για να μας σώσει από το νερό, που μας δίνει ζωή.
Κορυφαίες οι σκηνές του φιλιού, με τον «φτερωτό θεό» σε στάση καθόδου από τον ουρανό ή αυτή με το ιριδίζον λάστιχο ποτίσματος σαν κόκκινο αίμα από νέον, τυλιγμένο γύρω από το σώμα σαν ομφάλιος λώρος, να γεννά στον αέρα τη ζωή. Και έπειτα το μωρό να βυζαίνει.
Ο Παπαϊωάννου αποθεώνει τον ερωτισμό. Το INK είναι φτιαγμένο σαν ένα σκοτεινό όνειρο με θέμα τον πόθο και την ακύρωση. Μοιράζεται με το κοινό του αισθησιακές εικόνες και την πίστη στον έρωτα. Κι όμως πάντα θα υπάρχει ένα διαχωριστικό τζάμι. Συχνά μπερδεμένοι βαδίζουμε με το αντικείμενο του πόθου μας. Και με τα λόγια του Ελύτη από το Μονόγραμμα: «Να σε βλέπω μισή να περνάς στο νερό και μισή να σε κλαίω στον Παράδεισο».
Εάν κάτι πρέπει να αναγνωρίσουμε σε αυτό το είδος τέχνης – που ακροβατεί ανάμεσα στο χορό, το δράμα, το παιγνίδι με τα εφέ και τον ήχο – είναι ότι προσκαλεί τον θεατή να χορέψει με το υποσυνείδητό του, δημιουργώντας άπειρες νοητικές πραγματικότητες.
Η μουσική παίζει πρωταρχικό ρόλο στο βίωμα των εμπειριών. Στο ΙΝΚ η μουσική- γραμμένη από τον Κορνήλιο Σελαμσή- συνυπάρχει αρμονικά με τους ήχους. Ο Παπαϊωάννου ανέφερε πως ιδανικά θα ήθελε να μην είχε ανάγκη την μουσική, αλλά να προκύπτει ως παράγωγο των ήχων, που προκαλούνται από όσα εκτυλίσσονται στη σκηνή.
Ευχή κι ελπίδα μας μαζί να συνεχίσει να πραγματοποιεί τα φιλόδοξα όνειρά του.
