Τα πλαστικά μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού θα γίνουν σύντομα παρελθόν στη Γαλλία. Ο βουλευτής του κυβερνητικού σχήματος, Pierre Cazeneuve, κατέθεσε νομοσχέδιο που απαγορεύει τα μικρά πλαστικά μπουκάλια —όσα είναι μικρότερα των 50 εκατοστών. «Πρόκειται για οικολογικό παραλογισμό», εξηγεί ο βουλευτής. «Χρησιμοποιούμε 20 ή και 25 γραμμάρια πλαστικού για λίγες μόνο γουλιές νερό και μάλιστα παρότι το νερό του δικτύου είναι απολύτως κατάλληλο». Την πρόταση χαιρέτισαν περιβαλλοντικές ενώσεις, οι οποίες ζητούν τη χρήση εναλλακτικών λύσεων με πρώτη την επαναχρησιμοποίηση: «αν πρέπει να κυκλοφορούμε με ένα μπουκάλι νερό, ας είναι ένα παγούρι», λέει η Marine Bonavita από τη Zero Waste France.
Το περιβαλλοντικό τίμημα του εμφιαλωμένου νερού
Η κατάσταση έχει ως εξής: αντιστοιχούν 220 πλαστικά μπουκάλια ανά Γάλλο ετησίως· η βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού έχει δημιουργήσει μια μόδα που διαρκεί πολλές δεκαετίες. Κάθε λεπτό αγοράζονται στον κόσμο ένα εκατομμύριο μπουκάλια νερό, το οποίο δεν είναι καν υγιεινό: περιέχει μολυσματικές ουσίες, μικροπλαστικά κυρίως, που υπονομεύουν την υγεία και το περιβάλλον. Στον ανεπτυγμένο κόσμο, όπου υπάρχουν αξιόπιστες υποδομές ύδρευσης, η χρήση εμφιαλωμένου νερού είναι σκέτη τρέλα· αντιθέτως, στις φτωχές χώρες, δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι με περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό βασίζονται στο εμφιαλωμένο και δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά.
Πάντως, στις ανεπτυγμένες χώρες η διαφήμιση έχει πείσει τα πλήθη ότι το εμφιαλωμένο δεν είναι μόνο βολικό αλλά και πιο ασφαλές και υγιεινό από το νερό της βρύσης. Λάθος. Σύμφωνα με ειδικούς από την ιατρική σχολή του Weill Cornell στο Κατάρ, το εμφιαλωμένο δεν υπόκειται στα ίδια αυστηρά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας με το νερό της βρύσης και μπορεί να ενέχει τον κίνδυνο έκπλυσης επιβλαβών χημικών ουσιών από τα πλαστικά μπουκάλια, ειδικά αν αυτά αποθηκεύονται για μεγάλο χρονικό διάστημα και εκτίθενται στο ηλιακό φως ή σε υψηλές θερμοκρασίες.
Μεταξύ 10 τοις εκατό και 78% των δειγμάτων εμφιαλωμένου νερού περιέχουν μικροπλαστικά που θεωρούνται διαταράκτες ορμονών· διάφορες άλλες ουσίες, όπως φθαλικές ενώσεις, που χρησιμοποιούνται για να κάνουν τα πλαστικά πιο ανθεκτικά, καθώς και δισφαινόλη Α, γνωστή και ως BPA. Η μόλυνση από μικροπλαστικά προκαλεί οξειδωτικό στρες, μια ανισορροπία ελεύθερων ριζών και αντιοξειδωτικών στο σώμα που μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρική βλάβη, απορρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και αλλαγές στα επίπεδα λίπους στο αίμα. Η έκθεση σε BPA έχει συνδεθεί με προβλήματα υγείας στη μετέπειτα ζωή, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτης και παχυσαρκία.
Όσο για το περιβάλλον, υποφέρει από πλαστικά μπουκάλια που επιπλέουν στα ποτάμια και στους ωκεανούς. Αν και υποτίθεται ότι τα πλαστικά μπουκάλια ανακυκλώνονται, στην πραγματικότητα το 91% κυκλοφορούν στη φύση και χρειάζονται 200-250 χρόνια για να βιοδιασπαστούν. Αλλά και όταν βιοδιασπώνται, τα μικροπλαστικά -το πολύ 5μμ σε μήκος- βρίσκονται παντού, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπινων φλεβών και του μητρικού γάλακτος.
Το 12% των πλαστικών απορριμμάτων είναι φιάλες νερού οι περισσότερες από τις οποίες καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρωτήρες ή εξάγονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Επιπροσθέτως, η διαδικασία εξόρυξης των πρώτων υλών για την κατασκευή πλαστικών φιαλών συμβάλλει σημαντικά στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Και ενώ έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες για να ενθαρρυνθεί η χρήση του πόσιμου νερού σε εστιατόρια και δημόσιους χώρους και να περιοριστεί η επικράτηση των πλαστικών μιας χρήσης, έχει δημιουργηθεί μια κουλτούρα εξάρτησης από το εμφιαλωμένο νερό.
Μόνο στη Γαλλία, παράγονται 15 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια νερού ετησίως. Σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η παραγωγή πλαστικών αναμένεται να τριπλασιαστεί έως το 2060, αν δεν γίνει κάτι για να αλλάξουν οι καταναλωτικές συνήθειες.
