Η Ιταλία φημίζεται για πολλά. Για την ιστορία της, τη μόδα, αλλά και τη θεσπέσια κουζίνα της. Ενώ οι περισσότεροι, όταν ακούμε Ιταλία, σκεφτόμαστε πίτσα, ζυμαρικά και καφέ, υπάρχει και κάτι ακόμη που λατρεύουν οι καταναλωτές. Αυτό δεν είναι άλλο από το κλασικό panettone. Αν και οι καταγεγραμμένες επίσημες πρώτες εμφανίσεις του panettone στην ιστορία, είναι κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, η απαρχή του «γλυκού ψωμιού» εντοπίζεται στην αρχαία Ρώμη. Λέγεται ότι η πρώτη μορφή του γλυκού αυτού ήταν ένα είδος αφράτης ζύμης ψωμιού με μέλι.

Η σύγχρονη ιστορία του panettone

Μία από τις πιο δημοφιλείς ιστορίες για τη δημιουργία του panettone είναι αυτή ενός πλούσιου νέου άνδρα, του Ουτζέτο, κάτοικου του Μιλάνου, το 1494. Ο Ουτζέτο ήταν πολύ ερωτευμένος με μια νέα γυναίκα, την Ανταλγκίσα. Καθώς προέρχονταν από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, ο Ουτζέτο γνώριζε ότι δεν θα είχε ποτέ τις ευλογίες των γονιών τους. Έτσι ο ερωτευμένος Ουτζέτο είχε μια ιδέα. Παρόλο που η οικογένεια της αγαπημένης του ήταν φτωχή, ήταν όμως πολύ εργατικοί όλοι και ο πατέρας της ήταν γνωστός για τις μαγειρικές του ικανότητες στην κουζίνα του Λουδοβίκου Sforza. Έτσι θέλησε να δημιουργήσει μια συνταγή, που θα βοηθούσε τον μέλλοντα πεθερό του να αναδειχθεί κοινωνικά ώστε να είναι αποδεκτός ο γάμος τους. Για αυτό, πρόσθεσε στο παραδοσιακό panettone (το οποίο δεν είχε αυτή την ονομασία, εκείνη την εποχή) βούτυρο, αυγά, σταφίδες και αποξηραμένα φρούτα- κάτι το οποίο δεν είχε ξαναγίνει ως τότε. Η συνταγή είχε τεράστια επιτυχία. Το γλυκό αυτὀ πήρε το όνομα του πατέρα της Ανταλγκίσα, «δημιουργού» του και ονομάστηκε Pal del Ton, δηλαδή «το ψωμί του Τόνι», που ήταν το όνομά του.

Η εξάπλωσή του παγκοσμίως

Σύμφωνα με την ιστορία, για την εξάπλωση του γλυκού ευθύνονται δύο Ιταλοί αρτοποιοί. Στις αρχές του 1900, δύο Ιταλοί αρτοποιοί, οι οποίοι ήθελαν να γίνουν διάσημοι για το καλύτερο panettone. Ονειρεύονταν, δε, να το διανέμουν σε όλη την Ιταλία. Ο Angelo Motta, πειραματιζόταν με τη συνταγή και τις τεχνικές. Ήθελε να δώσει ένα αέρινο τόνο στο γλυκό ώστε να έχει πολύ μαλακή ζύμη. Ήταν αυτός που δημιούργησε το γνωστό ύψος του panettone, καθώς δοκίμαζε διάφορα με τη ζύμη, την οποία άφηνε να φουσκώσει τρεις φορές για μια ολόκληρη ημέρα.

Έπειτα από λίγο καιρό, ο αρτοποιός Gioacchino Alemagna κατάλαβε την τεχνική του Motta κάνοντας ακριβώς το ίδιο. Ο ανταγωνισμός μεταξύ τους εξάπλωσε το panettone σε όλη την Ιταλία, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, αφού οι μετανάστες έπαιρναν μαζί τους το διάσημο τοπικό γλυκό σε κάθε τους ταξίδι.

Ετυμολογία

Με τα χρόνια το γλυκό πήρε την ονομασία Panettone, που σημαίνει «μεγάλο κομμάτι ψωμί». Η προφορά του στα ελληνικά είναι πανετόνε (και όχι παν-τόνε). Η δημιουργία της ζύμης του panettone θεωρείται ακόμη και σήμερα αρκετά ιδιαίτερη διαδικασία ωστόσο αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς δημιουργίες για τα Χριστούγεννα. Με την προσθήκη σταγόνων σοκολάτας, σταφίδων ή αποξηραμένων φρούτων, τα panettone μπορούν να είναι σε κλασικά μεγάλα μεγέθη ή ατομικά για τους λάτρεις του παραδοσιακού ιταλικού γλυκού.

Επίσης, αυτό το «ψηλό, ζυμωμένο κέικ φρούτων» εμφανίζεται και σε διάφορες μορφές τέχνης. Εμφανίζεται σε έναν πίνακα του 16ου αιώνα από τον Πίτερ Μπρίγκελ τον πρεσβύτερο και αναφέρεται πιθανώς σε ένα σύγχρονο βιβλίο συνταγών, που γράφτηκε από τον Ιταλό Μπαρτολομέο Σκάπι, προσωπικό σεφ σε πάπες και αυτοκράτορες κατά την εποχή του Καρόλου Ε΄. Η πρώτη καταγεγγραμμένη σύνδεση του πανετόνε με τα Χριστούγεννα βρίσκεται στα γραπτά του Ιταλού του 18ου αιώνα Πιέτρο Βέρι. Το αναφέρει ως «Pan de Ton» ( πολυτελές ψωμί ).