Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Aarhus της Δανίας δηλώνουν πως έχουν ανακαλύψει μία ουσία, τη LaKe, η οποία χορηγούμενη σε χάπι, «φέρνει το σώμα σε μια μεταβολική κατάσταση που αντιστοιχεί στο τρέξιμο 10 χιλιομέτρων με υψηλή ταχύτητα με άδειο στομάχι».
Μπορεί ένα χάπι να μιμηθεί όλα τα ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης και να κάνει περιττό να πηγαίνεις στο γυμναστήριο; Πριν βιαστείς να ενθουσιαστείς και να εγκαταλείψεις το γυμναστήριο, διάβασε πώς μπορεί ένα φάρμακο να αποφέρει σωματικά οφέλη ανάλογα με το τρέξιμο 10 χιλιομέτρων! Ακόμα κι αν ένα χάπι μπορεί να αναπαράγει μέρη αυτού που κάνει η άσκηση για εμάς, πόσο χρήσιμο είναι αυτό;
Τι είναι τα μιμητικά φάρμακα
Τα φάρμακα, όπως το LaKe, χαρακτηρίζονται «μιμητικά», επειδή μιμούνται τις βιολογικές επιδράσεις της άσκησης χωρίς να χρειάζεται πραγματικά να ιδρώσεις. Η ιδέα υπήρχε εδώ και λίγο καιρό: το 2008, το Salk Institute του Σαν Ντιέγκο, παρουσίασε ένα φάρμακο που ονομάζεται GW501516 (516 για συντομία), το οποίο οδηγεί βασικά γονίδια να καίνε λίπος αντί για ζάχαρη, βοηθώντας τα ζώα εργαστηρίου να τρέξουν για περισσότερη ώρα, αυξάνοντας σημαντικά την αντοχή τους, και βοηθώντας τα να παραμένουν πολύ πιο αδύνατα.
Μια παραλλαγή του 516 κατέληξε γρήγορα να πωλείται στη μαύρη αγορά ως απαγορευμένη ουσία ντόπινγκ (γνωστή ως Endurabol), και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αντιντόπινγκ εξέδωσε προειδοποιήσεις στους αθλητές ότι δεν ήταν ασφαλής, ενώ πολλά αλλά μιμητικά φάρμακα ήταν ήδη σε εξέλιξη. Η ένωση 14, που ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το 2015, ξεκίνησε την ανάπτυξη για τη θεραπεία άλλων ασθενειών, προτού οι ερευνητές ανακαλύψουν ότι θα μπορούσε να μειώσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα νηστείας, να βελτιώσει την ανοχή στη γλυκόζη και να προωθήσει την απώλεια βάρους σε παχύσαρκα ζώα εργαστηρίου.
Από τότε, έχουμε δει, επίσης, έρευνα για το Lac-Phe, μια χημική ουσία που παράγεται συνήθως στο σώμα μέσω της προπόνησης με αντίσταση, και ένα νέο μόριο γνωστό ως SLU-PP-332, το οποίο ενισχύει τον μεταβολισμό και την αντοχή, βοηθώντας τα ζώα εργαστηρίου να τρέχουν 50% περισσότερο από ό,τι μπορούσαν προηγουμένως. Ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης του τελευταίου αυτού φαρμάκου, εξηγεί ότι βοηθά τους σκελετικούς μυς να ωφεληθούν από τις αλλαγές, που συνήθως προκαλούνται από την προπόνηση αντοχής. Αυτό έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει όσους κάνουν δίαιτα να διατηρήσουν τη μυϊκή μάζα κατά την απώλεια βάρους ή οι ηλικιωμένοι να αποφεύγουν τη σαρκοπενία, καθώς το σώμα τους ανταποκρίνεται λιγότερο έντονα στην άσκηση.
Το LaKe βρίσκεται ακόμα στο στάδιο προκλινικών μελετών, οπότε δεν είναι βέβαιο ότι τα αποτελέσματα θα μεταφερθούν στους ανθρώπους. Αλλά αυτό που φαίνεται να κάνει είναι πρώτα ότι προκαλεί γρήγορη αύξηση του γαλακτικού οξέος στο σώμα – μιμούμενο το είδος του αποτελέσματος που θα βλέπαμε στο σώμα μας, συνήθως μετά από μια περίοδο άσκησης υψηλής έντασης, και μετά μια πιο σταδιακή αύξηση μιας χημικής ουσίας που ονομάζεται BHB, που είναι μια κετόνη, μια χημική ουσία που συντίθεται στο συκώτι από λιπαρά οξέα για να παρέχει στο σώμα ενέργεια όταν δεν έχει αρκετή γλυκόζη, για αυτό αναφέρθηκε πριν το «τρέξιμο με άδειο στομάχι».
Μεταξύ τους, αυτές οι δύο αλλαγές φαίνεται να μειώνουν το επίπεδο των ελεύθερων λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία του αίματος και επίσης καταστέλλουν την όρεξη – τα οποία είναι αποτελέσματα που θα περίμενε κανείς από την προπόνηση με άδειο στομάχι και θα μπορούσαν να βοηθήσουν μακροπρόθεσμα στη μείωση του κινδύνου για καταστάσεις όπως καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο και διαβήτης τύπου 2. Στα πειραματόζωα, το LaKe δεν φαίνεται να δείχνει σημάδια τοξικότητας, σε αντίθεση με τα προηγούμενα μιμητικά φάρμακα.
Τελικά, είναι πραγματικά εφικτό να έχουμε τα οφέλη της άσκησης σε ένα χάπι;
Είναι δύσκολο να το πούμε με βεβαιότητα. Η άσκηση επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του σώματος, με συχνά περίπλοκους τρόπους που απέχουμε πολύ από το να κατανοήσουμε. Είναι ακόμα σε εξέλιξη το μεγαλύτερο ερευνητικό πρόγραμμα που είναι αφιερωμένο στην κατανόηση του αντίκτυπου της άσκησης σε μοριακό επίπεδο, με συμμετοχή σχεδόν 2.600 εθελοντών.
Πολλά από τα μιμητικά φάρμακα που αναφέρονται παραπάνω μπορεί να είναι σε θέση να μιμηθούν κάποια από τα οφέλη. Ίσως, να λειτουργούν σε συνδυασμό με ήδη εγκεκριμένες παρεμβάσεις, όπως το Ozempic. Αλλά κάθε συμπλήρωμα έχει περιορισμούς, ενώ η άσκηση είναι μια εμπειρία για ολόκληρο το σώμα, με αποτελέσματα που περιλαμβάνουν από τη βελτιωμένη οστική πυκνότητα έως τον καλύτερο ύπνο. Η άσκηση ενισχύει τη διάθεση και την αυτοεκτίμηση, ενώ μειώνει το άγχος και φαίνεται να έχει ιδιότητες που προστατεύουν από την άνοια. Όλες αυτές οι επιπτώσεις προέρχονται από πολύπλοκες βιολογικές αλληλεπιδράσεις. Ακόμα κι αν η επιστήμη μπορούσε να τις μιμηθεί όλες με χάπια, θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να αναδημιουργηθούν τα ψυχολογικά πλεονεκτήματα του να τρέξει κάποιος μία απόσταση με φίλους ή να πετύχει ένα νέο ατομικό ρεκόρ.
Είμαστε ακόμη πολύ μακριά από την εύρεση ασφαλών φαρμάκων που μπορούν να αναπαράγουν τα πιο ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης στους ανθρώπους, αλλά ακόμα και όταν δημιουργηθούν τα φάρμακα αυτά, θα είναι πιθανώς πιο χρήσιμα για άτομα που είναι ηλικιωμένα, άρρωστα, ανήμπορα και δεν μπορούν να ασκηθούν κανονικά.
Μπορεί να βοηθήσουν άτομα που αναρρώνουν από χειρουργική επέμβαση ή αστροναύτες που, ακόμα κι αν ασκούνται ενώ βρίσκονται σε τροχιά, υφίστανται απώλεια οστικής μάζας και μυϊκή απώλεια, επειδή το σώμα τους εργάζεται λιγότερο σκληρά στη μικροβαρύτητα. Για τους υπόλοιπους από εμάς, τα οφέλη ενός ήπιου περπατήματος ή μιας μίας ήπιας προπόνησης με βάρη είναι δύσκολο να τη μιμηθούν τα χάπια, για αυτό, προς το παρόν, είναι πολύ πιο ευεργετικό να συνεχίσουμε να ασκούμαστε.
