«Δεν υπάρχει τίποτα πιο καλλιτεχνικό από το να αγαπάς κάποιον», είπε κάπου κάποτε ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, που γεννήθηκε σαν σήμερα το 1853, στο ολλανδικό χωριό Ζούντερτ και ήταν ο μεγαλύτερος ανάμεσα στα εφτά παιδιά της οικογένειάς του.
Πρόκειται για έναν από τους πιο εμβληματικούς μετα-ιμπρεσιονιστές ζωγράφους, με τα έργα του να έχουν πουληθεί σε εξωφρανικά ποσά. Ωστόσο, στην εποχή που έζησε κι έδρασε δεν έλαβε την αναγνώριση. Η φήμη του εξαπλώθηκε αρκετά χρόνια μετά το θάνατό του και μάλιστα αρκετά γρήγορα.
Έτσι, αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους όλων των εποχών, έχοντας επηρεάσει αρκετά τα μεταγενέστερα κινήματα του εξπρεσιονισμού, του φωβισμού, αλλά κι εν γένει της αφηρημένης τέχνης. Η ζωή του έχει αποτελέσει συχνά αντικείμενο συζήτησης, αφού από νεαρή ηλικία είχε ήδη παρουσιάσει τάσεις μελαγχολίας και πρώιμα ψυχολογικά προβλήματα.
Γνωστή είναι η ιστορία, κατά την οποία ο ζωγράφος έπαθε νευρικό κλονισμό, με αποτέλεσμα να αυτοτραυματιστεί σοβαρά κόβοντας ένα μέρος του αυτιού του, στα τέλη του 1888. Ωστόσο, δεν εισήχθη σε κάποια ψυχιατρική κλινική μέχρι τον Απρίλιο του 1889. Ειδικότερα, το 1889 εισήχθη στο ψυχιατρικό κέντρο του μοναστηριού του Αγίου Παύλου στον Σαιν Ρεμύ, όπου και παρέμεινε συνολικά για ένα περίπου χρόνο πάσχοντας από κατάθλιψη. Κατά την παραμονή του εκεί δεν σταμάτησε να ζωγραφίζει, ενώ στο Σαιν Ρεμύ ήταν που ζωγράφισε ίσως έναν από τους πιο διάσημους πίνακές του: το “Starry Night”.
Τον Μάιο του 1890, εγκατέλειψε την ψυχιατρική κλινική κι επέστρεψε στο Παρίσι, όπου τον παρακολουθούσε ο γιατρός Πωλ Γκασέ. Εκείνη την περίοδο, ασχολήθηκε μόνο ένα έργο, που αποτελεί προσωπογραφία του Γκασέ. Αν και στην αρχή, ο Βαν Γκογκ δε σχημάτισε καλή εικόνα για τον Γκασέ, τελικά κατέληξε να ζωγραφίζει μία προσωπογραφία του, η οποία έμελλε να «σπάσει» ρεκόρ. Συγκεκριμένα, στις 15 Μαΐου 1990, ο πίνακας με τίτλο “The Portrait of Doctor Gachet”, που αποτελούσε την προσωπογραφία του γιατρού του, πωλήθηκε μέσα σε 3 λεπτά για το «αστρονομικό» ποσό των $82.5 δολαρίων (U.S.) στον Ιάπωνα Ryoei Saito.
Τον Ιούλιο του 1890, ο βαν Γκογκ εμφανίζει συμπτώματα έντονης κατάθλιψης. Τελικά αυτοπυροβολήθηκε στο στομάχι στις 27 Ιουλίου κι έφυγε από τις ζωή δύο ημέρες αργότερα υποκύπτοντας στα τραύματά του. Βέβαια, σύμφωνα με μια άλλη θεωρία -λιγότερο διαδεδομένη και πιστευτή- ο Βίνσεντ βαν Γκογκ δεν πυροβόλησε ο ίδιος του εαυτό του, αλλά πυροβολήθηκε από δύο έφηβους.
Όπως και να έχει, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ πέθανε στις 29 Ιουλίου 1890 στη Γαλλία. Aκολουθούν μερικά facts για τη ζωή του σπουδαίου ζωγράφου, τα οποία ίσως να μην γνώριζες.
Ο έρωτας με την ξαδέρφη του
Στα πρότυπα του ποιητή Έντγκαρ Άλλαν Πόε, θα έλεγε κανείς, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ ερωτεύτηκε την ξαδέρφη του. Σε αντίθεση με τον ποιητή που την παντρεύτηκε, το ειδύλλιο του Βίνσεντ βαν Γκογκ και της ξαδέρφης του δεν εξελίχθηκε, αφού αυτή τον απέρριψε. Ωστόσο, ο ζωγράφος άργησε να την ξεπεράσει. Συγκεκριμένα, στην ηλικία των 27 σε επίσκεψή του στο πατρικό του, γνώρισε την ξαδέρφη του Kee Vos-Stricker, της οποίας ο σύζυγος μόλις είχε πεθάνει. Την ερωτεύτηκε κι έφτασε σε σημείο να της κάνει πρόταση γάμου με την ίδια να απαντάει αρνητικά.
Δεν ήταν πάντα ζωγράφος
Πριν ασχοληθεί με τη ζωγραφική, στην οποία μεγαλούργησε, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ έκανε διάφορα επαγγέλματα. Μάλιστα, στην ηλικία των 16 ετών κι έχοντας ήδη ασχοληθεί με διάφορα επαγγέλματα ανεπιτυχώς, ασχολήθηκε, για ένα διάστημα, με το εμπόριο έργων τέχνης. Συγκεκριμένα, στην εταιρεία Goupilator & Company, όπου δούλεψε κι ο αδελφός του, Τεό βαν Γκογκ. Το 1873, η εταιρεία τον μεταθέτει στο Λονδίνο κι αργότερα στο Παρίσι. Σε αντίθεση με τον αδερφό του που ήταν πολύ καλός έμπορος, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ δεν τα πήγαινε και πολύ καλά, με αποτέλεσμα να απολυθεί το 1876.
Πότε αποφάσισε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική;
Μετά την απόλυσή του, επέστρεψε στο Άμστερνταμ για να σπουδάσει θεολογία. Σπούδασε για έναν χρόνο και το 1978 τού ανατέθηκε μία θέση ιεροκήρυκα στο Βέλγιο. Εκεί έμεινε για περίπου μισό χρόνο, αλλά πρόκειται για μία αρκετά ενδιαφέρουσα περίοδο της ζωής του, αφού πιθανολογείται πως τότε αποφάσισε μάλλον να ασχοληθεί με την τέχνη. Άλλωστε, τότε ήταν η περίοδος που ξεκίνησε να σχεδιάζει μικρά έργα, ενώ δύο χρόνια αργότερα, το 1880, και σε ηλικία 27 ετών, ξεκίνησε να παρακολουθεί τα πρώτα του μαθήματα ζωγραφικής,. Βέβαια, αυτό δεν πήγε και τόσο καλά, αφού σύντομα ήρθε σε ρήξη με τον δάσκαλό του, Αντόν Μωβ για καλλιτεχνικά ζητήματα.
Πότε μεγαλούργησε;
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ δημιούργησε 2.100 έργα τέχνης. Ωστόσο, η καλλιτεχνική ακμή του ήταν η δεκαετία από το 1980 έως και το 1890, δηλαδή η τελευταία δεκαετία της ζωής του. Σε αυτά τα χρόνια, δημιούργησε 860 ελαιογραφίες και 1.100 έργα σε χαρτί. Η ανάγκη του να ζωγραφίζει εξελίχθηκε σχεδόν σε μανία, θα έλεγε κανείς, τους δύο τελευταίους μήνες της ζωής του, όσο έμεινε δηλαδή στο Auvers-sur-Ois. Τότε, δημιουργούσε περίπου ένα έργο την ημέρα, ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του, δημιούργησε το “Starry Night” (Ιούνιος, 1889), το “Sunflowers” (Αύγουστος, 1888) και το “The Portrait of Doctor Gachet” (Μάιος, 1890).
Αφανής κατά τη διάρκεια της ζωής του
Αν και σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους και πιο δημοφιλείς ζωγράφους, κατά τη διάρκεια της ζωής του, πούλησε μόνο έναν πίνακα. Πρόκειται για τον πίνακα “The Red Vineyard”, τονοποίο πούλησε τέσσερις μήνες πριν τον θάνατό για 400 φράγκα, δηλαδή περίπου 18 ευρώ. Συγκεκριμένα, ο πίνακάς του πουλήθηκε τον Μάρτιο του 1890 σε μία έκθεση στις Βρυξέλλες.
