Κάθε χρόνο, όταν τελειώνει η θεατρική σεζόν, σκέφτομαι τι θα απαντήσω, όταν με ρωτήσουν: «Ποια ήταν η ωραιότερη παράσταση, που είδες φέτος;». Συχνά, η απάντηση δεν έρχεται αβίαστα, αλλά και πάλι δυσκολεύομαι να πω «καμία». Η αλήθεια είναι ότι βλέπω αρκετές παραστάσεις κάθε χρόνο, αναζητώντας εκείνη που θα με ακολουθήσει καιρό μετά. Φτάνοντας, σιγά σιγά, προς το τέλος της φετινής σεζόν, νομίζω πως έχω επιτέλους την απάντηση. Όχι πως ενδιαφέρει παραπάνω άτομα από μερικούς φίλους και μερικές φίλες, αλλά θα την πω δημόσια!
Όπως και πέρσι, έτσι και φέτος, η παράσταση που μίλησε στην καρδιά δεν είναι και τόσο αμιγώς θεατρική. Πέρσι ήταν η «Νέκυια» του Γιάννη Αγγελάκα και του Χρήστου Παπαδόπουλου, φέτος «Το Φουλάρι» της Δήμητρας Τρυπάνη και της Ηρώς Μπέζου.
Την περασμένη Τετάρτη, βρέθηκα στο θέατρο Δημοτικό Μουσικό Θέατρο Ολύμπια «Μαρία Κάλλας» (την παλιά Λυρική σκηνή, στην οδό Ακαδημίας), έχοντας την προτροπή πολλών να πάω να παρακολουθήσω μια ραδιοφωνική όπερα. Ειλικρινά, δεν ήξερα τι με περίμενε. Από την πρώτη στιγμή, ο ίδιος ο χώρος με τράβηξε, γυρίζοντάς με πίσω στον χρόνο. Κάθισα στα άνω θεωρεία. Διαβάζω στο πρόγραμμα: «Το Φουλάρι είναι μια αφήγηση από έναν Χορό 60 φωνών». Ξεκινάει.
Το πρώτο κυρίαρχο στοιχείο είναι ο ρυθμός. Μια αυστηρά συντονισμένη εκφορά λόγου πάνω στα χτυπήματα των δακτύλων. Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από έναν συγγραφέα και τον φίλο του, που είναι καλεσμένοι σ’ ένα γκαλά. Μέσα από αναγεννησιακούς και μεσαιωνικούς ήχους, ξεδιπλώνονται, οι πτυχές της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης.
Μια άχρονη ιστορία για το πώς κι αν χωρούν όλοι οι άνθρωποι στη «ζωή». Σε μια «ζωή» που την έχουν επινοήσει άλλοι άνθρωποι. Η επαναλαμβανόμενη φράση «ωραίο το φουλάρι σας, αλλά λάθος φορεμένο» αναδεικνύει ένα ασφυκτικό πλαίσιο, βασισμένο στη λογική ότι όλα πρέπει να γίνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Από το πώς θα φορέσεις τα ρούχα σου, μέχρι το πώς θα βιώσεις το κάθε συναίσθημα. Έτσι η φαντασία και η δημιουργικότητα μπαίνει στην άκρη και τη θέση τους παίρνουν ο φόβος και η ανασφάλεια.
Ο ρυθμός διατηρείται αμείωτος. Δίνει το μέτρο σε αστείους και σουρεαλιστικούς διαλόγους. Η μουσική, τα τραγούδια και οι φωνές με κάνουν να ξεχνιέμαι κάνοντας τη θέση που κάθομαι πιο αναπαυτική. «Ό,τι βλέπουμε κι ακούμε, στηρίζεται στη μέθοδο ακουστικής επανεκκίνησης “From Ear to Body”», μού ψιθύρισε στ’ αυτί η διπλανή μου. «Φαίνεται κι ακούγεται εντυπωσιακό. Θα το ψάξω στο σπίτι», της απάντησα. Ο συγγραφέας νιώθει άβολα στη δεξίωση. Οι άνθρωποι τριγύρω του μιλούν για το βιβλίο του. Δεν τους καταλαβαίνει (μεταξύ μας, ούτε κι εγώ). Συναντάει μια νέα γυναίκα. Του αρέσει και την ερωτεύεται. Χορεύει μαζί της. Ίσως βρήκε τον τρόπο να αποφύγει την πίεση του «κοινωνικού περιβάλλοντος». Τουλάχιστον, έτσι νόμιζε. Εδώ είναι όμως το σημείο που όλα τα μάτια είναι στραμμένα πάνω του. Ούτε τώρα νιώθει ελεύθερος. Αντιδρά.
Φτάνοντας στον επίλογο, φαίνεται ότι μετά την αντίδραση, η αλήθεια ξαναβρίσκει τον χώρο της. Ο συγγραφέας γυρνάει πίσω σ’ αυτό, που έχει γράψει και το καταλαβαίνει πάλι από την αρχή. Είναι δικό του, δεν μπορεί κανείς να του το πάρει. Ακόμα κι αν δεν έχει θέση στη φωταγωγημένη βιτρίνα του επινοημένου τρόπου ζωής. Ακόμα και αν ο ίδιος έχει χάσει το φουλάρι του, έχει καταφέρει να κάνει το πιο σημαντικό βήμα: Να μοιραστεί αυτό που βλέπουν τα μάτια του και η ψυχή του. Η τελευταία εικόνα που φτάνει στ’ αυτιά μου είναι 60 φωνές να τραγουδούν το“Dormio Fulmine” του Alessandro Scarlatti. Ανατριχιαστικό. Γυρνάω σπίτι πιο ανάλαφρος στη μέση της εβδομάδας, έχοντας μαζί μου την απάντηση στην ερώτηση: «Τι καλό είδες φέτος;».
*Το Φουλάρι, μια ραδιοφωνική όπερα σε πρωτότυπο κείμενο της Ηρώς Μπέζου
Συντελεστές
Μουσική και Σκηνική Σύνθεση/Διδασκαλία/Διεύθυνση: Δήμητρα Τρυπάνη, Πρωτότυπο κείμενο: Ηρώ Μπέζου, Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου, Σκηνικά/Κοστούμια: Άρτεμις Φλέσσα, Επιμέλεια κίνησης: Μαριάννα Καβαλλιεράτου, Σχεδιασμός ήχου: Κώστας Μπώκος,Διεύθυνση Καλλιτεχνικής Παραγωγής/Βοηθοί Σκηνοθέτη: Καλλιρρόη Παπαδοπούλου, Πανίνα Καρύδη, Σύμβουλος Πολυφωνικού Συνόλου: Μιράντα Καλδή, Βοηθός Ενδυματολόγου: Μαρίνα Παπούλια, Βοηθός Σκηνογράφου: Αγγελική Βασιλοπούλου Καμπίτση, Βοηθός Ηχολήπτη: Στέλιος Τσίλογλου-Ιγνατιάδης, Επικοινωνία/SocialMedia: Άλμπα Κόκα, Σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας: Δημήτρης Πολίτης,Trailer: Γιώργος Νικόπουλος – βαυβώ productions,Φωτογράφιση: Βαλέρια Ισάεβα, Κινηματογράφηση παράστασης: Γρηγόρης Πανόπουλος
Ερμηνεύουν: Γιώργος Νικόπουλος, Χρήστος Θάνος, Ελπινίκη Σαριπανίδου, Φάνης Ζαχόπουλος, Ελένη Βεργέτη, Βάλια Καράγιωργα, Νίκος Ζιάζιαρης, Φώτης Σιώτας, Βάσια Ζορμπαλή, Ηρώ Μπέζου, Αλίκη Σιούστη, Ειρήνη Μπιλίνη-Μωραΐτη
Μουσικό Σύνολο: Άρπα: Γωγώ Ξαγαρά, Βιολί: Φαίδων Μηλιάδης, Βιολί: Λαέρτης Κοκολάνης, Βιόλα: Αγγέλα Γιαννάκη, Βιολοντσέλο: Δημήτρης Τραυλός, Κοντραμπάσο: Νίκος Τσουκαλάς, Πληκτροφόρο: Αλίκη Σιούστη, Κρουστά: Ζωή Τσακωνιάτη, Ειρήνη Μπιλίνη-Μωραΐτη
Πολυφωνικό Σύνολο: Soprano: Κατερίνα Γεβετζή, Έλλη Ζιάζιαρη, Λίνα Καλπαζίδου, Δέσποινα-Ειρήνη Πουλιάση, Ναταλία Ρουτσολιά, Μαρίνα Στεργίου, Ειρήνη Τζαμτζή. MezzoSoprano: Αθανασία Κυμπούρη, Άννα Μεσαναγρενού, Δάφνη Παγουλάτου, Ερωφίλη Παναγιωταρέα-Αγγελέτου, Μαρία Σαπλαούρα, Εύη Σαραντάκου, Ειρήνη-Βασιλική Τσιολίγκα. Alto: Άννα-Μαρία Ακριτίδου, Δανάη Γραμμένου, Στέλλα Καράπτη, Δώρα Κουντουρά, ΒανέσσαΚουρτέση, Μάρω Κωνσταντινοπούλου, Ελευθερία Μεσημέρη, Μαντώ Μιχαλιού, Ζωή Μούση, Ναταλία Μπάκα, Αθηνά Τασούλα, Βασιλική Σινάνογλου, Δήμητρα Τσαγκαράκη, Ζωή Τσακωνιάτη, Μαρία Τσιλίρα. Tenor: Νίκος Αντωνόπουλος, Πάνος Βουτσινάς, Σταύρος Γεωργιόπουλος, Γιάννα Καλή, Νεφέλη Παρασκευά, Βαγγέλης Τζωρτζακάκης, ΝτορίταΧωραφά. Bass: Ελισσαίος Βλάχος, Δημήτρης Κυραναστάσης, Ιωάννης Κωσταρίκας, Δημήτρης Πολίτης, Γιώργος Σαββίδης, Δημήτρης Τάσαινας.
