Ο ποιοτικός ύπνος είναι το μυστικό της ευεξίας, το αόρατο ελιξίριο που αναζωογονεί σώμα και νου. Σαν ένας ακούραστος θεραπευτής, επουλώνει τις φθορές της ημέρας, δυναμώνει το ανοσοποιητικό και χαρίζει ενέργεια για νέες προκλήσεις. Ο εγκέφαλος, σε αυτή τη μαγική διαδικασία, οργανώνει τις αναμνήσεις, ενισχύει τη συγκέντρωση και τη μνήμη και, παράλληλα, οξύνει τη σκέψη. Η καρδιά ηρεμεί, οι μύες χαλαρώνουν και το άγχος διαλύεται σαν πρωινή ομίχλη. Όποιος κοιμάται καλά, ξυπνά πιο δυνατός, δημιουργικός και χαρούμενος. Ο ύπνος δεν είναι πολυτέλεια! Είναι η πιο ισχυρή επένδυση στη ζωή μας! Αν του δώσουμε αξία, θα μας το ανταποδώσει γενναιόδωρα!

Τα παραπάνω συνοπτικά αλλά σημαντικότατα οφέλη του επαρκή και ποιοτικού ύπνου είναι μία μικρή μόνον αναγνώριση της αναντικατάστατης αξίας του για την ανθρώπινη υγεία, την οποία επισημαίνει η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου (World Sleep Day), την οποία έχει καθιερώσει η Παγκόσμια Εταιρεία Ύπνου (World Sleep Society), κάθε χρόνο την Παρασκευή πριν από την εαρινή ισημερία. Για το 2025, αυτή η ημέρα είναι η σημερινή, η 14η Μαρτίου, και έχει ως στόχο της έχει την ευαισθητοποίηση για τη σημασία του ύπνου στην υγεία, ενώ είναι αφιερωμένη στην υγιεινή του ύπνου, με κύριο μήνυμα: «Αναπνέω σωστά, Κοιμάμαι καλά, Ζω καλύτερα!».

Ας δούμε αναλυτικότερα γιατί ο ύπνος είναι σημαντικός

Ο ύπνος είναι μια βασική βιολογική ανάγκη, όπως η τροφή και το νερό. Έχει σημαντικό ρόλο στην υγεία και την ευεξία μας, καθώς:

·         Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

·         Βελτιώνει τη μνήμη και τη συγκέντρωση.

·         Ρυθμίζει τη διάθεση και μειώνει το άγχος.

·         Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος.

·         Ελέγχει το βάρος και το μεταβολισμό.

Πότε ο ύπνος είναι επαρκής

Ο Ιπποκράτης είχε διαπιστώσει ότι τόσο ο ύπνος όσο και η αγρύπνια –που είναι η έλλειψή του και όχι η αϋπνία που αποτελεί διαταραχή– όταν ξεπερνούν το μέτρο σημαίνουν ασθένεια!

Η διάρκεια του ύπνου που χρειαζόμαστε εξαρτάται από την ηλικία και τις ατομικές ανάγκες. Γενικά, οι ενήλικες χρειάζονται 7-9 ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Παρόλο που ο επαρκής ύπνος είναι απαραίτητος για την υγεία, ο υπερβολικός ύπνος, από την άλλη μεριά, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις, επειδή διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό και προκαλεί ανάλογα σοβαρά προβλήματα με εκείνα της μακροχρόνιας έλλειψης ύπνου.

«Η ιδέα ότι μπορεί να κόψουμε χρόνο ύπνου για να τον αφιερώσουμε σε άλλες δραστηριότητες, είτε εργασιακές, είτε αναψυχής, είναι μια πολύ επικίνδυνη ιδέα», επισημαίνει ο Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Υπνολογίας, Εμμανουήλ Βαγιάκης, Πνευμονολόγος – Εντατικολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Εργαστηρίου, Κέντρο Διαταραχών Ύπνου, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» και προσθέτει: «Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει, εκτός των άλλων, σε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας με αποτέλεσμα μείωση της απόδοσης μας στην εργασία ή στις σπουδές και σοβαρά τροχαία ατυχήματα».

Συμβουλές για καλύτερο ύπνο

· Διατηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου: Προσπαθήστε να κοιμάστε και να ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε μέρα, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα.

· Δημιουργήστε ένα χαλαρωτικό περιβάλλον ύπνου: Το υπνοδωμάτιο πρέπει να είναι σκοτεινό, ήσυχο και δροσερό.

· Αποφύγετε την καφεΐνη και το αλκοόλ πριν τον ύπνο: Αυτές οι ουσίες μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο.

· Περιορίστε τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών πριν τον ύπνο: Το μπλε φως από τις οθόνες μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει τον ύπνο.

· Ασκηθείτε τακτικά: Η άσκηση μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου, αλλά αποφύγετε την έντονη άσκηση λίγο πριν τον ύπνο.

· Ακολουθήστε μια χαλαρωτική ρουτίνα πριν τον ύπνο: Διαβάστε ένα βιβλίο, ακούστε μουσική ή κάντε ένα ζεστό μπάνιο.

· Προσέξτε τη διατροφή σας: Αποφύγετε τα βαριά γεύματα και τα πικάντικα φαγητά πριν τον ύπνο.

Η αϋπνία δεν είναι απλά μια ενόχληση, είναι μία διαταραχή που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας. Η ποιότητα του ύπνου είναι εξίσου σημαντική με τη διάρκειά του. Η δημιουργία υγιεινών συνηθειών ύπνου είναι μια επένδυση στην υγεία και την ευεξία μας.

Να μην αγνοούμε το αίσθημα έντονης κόπωσης όταν ξυπνάμε – Πότε πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από τον ειδικό

Συμπτώματα, όπως το έντονο ροχαλητό ή το αίσθημα έντονης κόπωσης όταν ξυπνάμε, δεν πρέπει ποτέ να αγνοούνται! Θα πρέπει να μας οδηγούν άμεσα στον υπεύθυνο ιατρό, όπως επισημαίνει η Πνευμονολόγος, Κατερίνα Βλάμη, Υπεύθυνη Μονάδας Μελέτης Ύπνου, στο ΠΓΝ «Αττικόν»:
«Η πρόληψη και η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι καίριας σημασίας για την υγεία του ύπνου. Συμπτώματα όπως το έντονο ροχαλητό, οι παύσεις στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου, η νυχτερινή συχνουρία, οι πρωινοί πονοκέφαλοι και η έντονη κόπωση απαιτούν άμεση προσοχή και πιθανή ιατρική παρέμβαση. Η τήρηση σταθερού προγράμματος ύπνου, η αποφυγή αλκοόλ και βαριών γευμάτων πριν τον ύπνο, η διατήρηση υγιούς βάρους, η τακτική σωματική άσκηση και η επίσκεψη σε εξειδικευμένο πνευμονολόγο ή ιατρό ύπνου, όταν υπάρχουν ανησυχητικά συμπτώματα, συνιστώνται για την προαγωγή της υγείας του ύπνου».

Το Σύνδρομο Άπνοιας Ύπνου επηρεάζει άμεσα την καρδιαγγειακή υγεία

Δεν είναι μόνο η ποιότητα του ύπνου αλλά και η καρδιαγγειακή υγεία που επηρεάζεται άμεσα από το Σύνδρομο Άπνοιας Ύπνου (ΣΑΥ). Η αξιοποίηση, ωστόσο, νέων τεχνολογιών μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τους ασθενείς, αναφέρει χαρακτηριστικά η Καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Διαταραχών Ύπνου, Σοφία Σχίζα, Δ/ντρια Πνευμονολογικής Κλινικής ΠαΓΝΗ, Head of ERS Assembly 4 Sleep Disordered Breathing: «Το ΣΑΥ δεν είναι μια ενιαία πάθηση αλλά ένα πολυσυστηματικό νόσημα με διαφορετικούς φαινότυπους. Η έγκαιρη ανίχνευσή του είναι ζωτικής σημασίας, καθώς επηρεάζει όχι μόνο την ποιότητα του ύπνου αλλά και την καρδιαγγειακή υγεία. Από τον υπνηλικό ασθενή έως τον αϋπνικό ή τον ασυμπτωματικό, η ποικιλία των εκδηλώσεων απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση. Η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, όπως η τηλεϊατρική και η τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να συμβάλει στη διάγνωση, θεραπεία και μακροπρόθεσμη παρακολούθηση των ασθενών».

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Sleep Revolution

«Στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Sleep Revolution, όπου συμμετέχουν ελληνικά Εργαστήρια Ύπνου, αναπτύσσονται καινοτόμες λύσεις για τη βελτίωση της αντιμετώπισης του ΣΑΥ. Η διασφάλιση της ποιότητας του ύπνου αποτελεί επένδυση στη συνολική ευεξία και τη μακροχρόνια υγεία μας», καταλήγει η κα Σοφία Σχίζα.