Όταν ο θησαυρός Galloway ανακαλύφθηκε σε ένα οργωμένο χωράφι στη δυτική Σκωτία το 2014, αποδείχθηκε ότι ήταν η πλουσιότερη συλλογή αντικειμένων της εποχής των Βίκινγκς που βρέθηκε ποτέ στη Βρετανία ή την Ιρλανδία. Τώρα μπορεί να έχει λυθεί το μακροχρόνιο μυστήριο του ποιος θα μπορούσε να τον κατείχε όταν θάφτηκε πριν από περισσότερα από 1.000 χρόνια.
Ο θεαματικός θησαυρός από ασήμι και χρυσό ανήκε στην πραγματικότητα σε όλους – «την κοινότητα» – όπως και σήμερα, αφού αποκτήθηκε το 2017 από τα Εθνικά Μουσεία της Σκωτίας (NMS). Τα στοιχεία έχουν βρεθεί σε μια ρουνική επιγραφή σε ένα από τα τέσσερα περίτεχνα διακοσμημένα ασημένια δαχτυλίδια βραχιόνων «κορδέλα» του θησαυρού, η οποία μόλις αποκρυπτογραφήθηκε. Λέει: «Αυτός είναι ο πλούτος [περιουσία] της κοινότητας».
Ο Δρ Μάρτιν Γκόλντμπεργκ, ο κύριος επιμελητής των πρώιμων μεσαιωνικών συλλογών και των Βίκινγκς του NMS, είπε ότι η ανακάλυψη έγινε ακριβώς τη στιγμή που ο θησαυρός είχε δανειστεί στην Αδελαΐδα στην Αυστραλία, στην πρώτη διεθνή περιοδεία του: «Διαδίδουμε τον πλούτο. Ο καθένας έχει στην κατοχή του ένα κομμάτι αυτού του θησαυρού – ακριβώς όπως λέει η επιγραφή». Πρόσθεσε: «Η ιδέα ότι ο πλούτος που αντιπροσωπεύει αυτός ο θησαυρός θα είναι κοινόχρηστος είναι συναρπαστική».
Οι ειδικοί προσπάθησαν να βγάλουν νόημα από την επιγραφή μέσα στο καμπύλο μισό του δακτυλίου του βραχίονα – «DIS IS ЇIGNA ˑFˑ» – επειδή η λέξη, “ЇIGNAF”, δεν σχετίζεται με καμία γλώσσα που μιλιόταν στην πρώιμη μεσαιωνική Βρετανία ή Ιρλανδία. Το μυστήριο αποκαλύφθηκε με τη συνειδητοποίηση ότι ο τελικός ρούνος, “F” – σημειωμένος με σημεία ή κουκκίδες, σε κάθε πλευρά – θα μπορούσε να γίνει κατανοητός ως “feoh”, που σημαίνει πλούτος ή περιουσία. Το “ЇIGNA” θα μπορούσε στη συνέχεια να ερμηνευτεί ως η παλιά αγγλική λέξη “higna”, ή κοινότητα. Η πρώτη λέξη, “DIS”, θεωρείται ότι είναι ορθογραφικό λάθος του “this”, που προφέρεται ίσως “D-i-s”, όπως θα ήταν σε ορισμένα μέρη της σύγχρονης Ιρλανδίας. Η λέξη “higna” χρησιμοποιείται συχνά αλλού στα αγγλοσαξονικά έγγραφα για να υποδηλώσει μια θρησκευτική κοινότητα.
Ο Γκόλντμπεργκ είπε: «Είναι πραγματικά ενδιαφέρον να το δεις εγγεγραμμένο σε ένα δαχτυλίδι βραχίονα, κάτι που διαφορετικά θα ήταν σε επιχορηγήσεις γης και αξιώσεις ιδιοκτησίας».
Ο Δρ Ντέιβιντ Πάρσονς, κορυφαίος ρουνολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, είπε ότι η επιγραφή ήταν «δύσκολη και ασυνήθιστη». «Υπάρχουν πολλά πράγματα που είναι τεχνικά λάθος όταν τη συγκρίνουμε με όσα γνωρίζουμε για τη σωστή ρουνική γραφή. Ωστόσο, αν σκεφτούμε τόσο τα προφορικά όσο και τα γραπτά Αγγλικά σήμερα, υπάρχει μια τεράστια γκάμα τοπικών και ιδιωματικών παραλλαγών και, αν το επιτρέψουμε αυτό, τότε θα είναι δυνατό να το δεχθούμε ως μια εύλογη ανάγνωση. Στο πλαίσιο αυτού που μπορούμε να συμπεράνουμε για τον θησαυρό Galloway, γίνεται πραγματικά πολύ συναρπαστικός».
Ο θησαυρός θεωρήθηκε παλαιότερα ότι ανήκε σε διάφορους ιδιοκτήτες, καθώς τρία από τα δαχτυλίδια των βραχιόνων είναι σκαλισμένα με στοιχεία παλαιών αγγλικών ονομάτων. Ο θησαυρός, ένα από τα πιο σημαντικά βρετανικά αρχαιολογικά ευρήματα του αιώνα, θάφτηκε γύρω στο 900 μ.Χ. και ανακαλύφθηκε το 2014 από έναν ανιχνευτή μετάλλων κοντά στο Kirkcudbright, στο Dumfries και στο Galloway.
Περιλαμβάνει έναν αγγλοσαξονικό ασημένιο σταυρό που δημιούργησε ένας χρυσοχόος εξαιρετικής δεξιοτεχνίας και καλλιτεχνίας, ένα ροκ κρύσταλλο βάζο που φέρει λατινική επιγραφή που μεταφράζεται ως «Ο Επίσκοπος Hyguald με έφτιαξε» και εξαίσια στρώματα από χρυσό νήμα από τον καλύτερο μεσαιωνικό τεχνίτη. Είναι μεταξύ περίπου 100 τεχνουργημάτων που προέρχονται από τα αγγλοσαξονικά βασίλεια, την Ιρλανδία και μέχρι την Ασία.
Ο Γκόλντμπεργκ είπε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες θάφτηκε ο πλούτος μιας κοινότητας και ποια συγκεκριμένη κοινότητα ήταν αυτή . Αυτή ήταν η εποχή των επιδρομών των Βίκινγκ.
Ο Μέγας Άλφρεντ απωθούσε τους Σκανδιναβούς και ίδρυσε τα θεμέλια της μεσαιωνικής Αγγλίας και της Άλμπα, του βασιλείου που έγινε μεσαιωνική Σκωτία. Μια θεωρία είναι ότι ο θησαυρός θάφτηκε από κάποιον που φοβόταν τις επιδρομές των Βίκινγκ σε μια εποχή που έκλεβαν εκκλησιαστικούς θησαυρούς από μοναστήρια.
Πηγή: Guardian / Κεντρική φωτογραφία: National Museum Scotland
