Πόσο σημαντική είναι η αγκαλιά και η επίδραση της στην ψυχική αλλά και τη σωματική μας υγεία; Πόσο αποδεικνύει την παρορμητική ανάγκη μας για επαφή, μοίρασμα στοργής, εύρεση ζεστασιάς στα φιλικά, συντροφικά, ερωτικά, οικογενειακά, οικεία, ακόμα και ξένα πρόσωπα; Πόση σημασία έχει η αγκαλιά για το κάθε άτομο είτε αυτό εκφράζει συχνά την ανάγκη του για κούρνιασμα είτε την εκφράζει σπάνια;

Κάθε 21η Ιανουαρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Αγκαλιάς, μια ημερομηνία για την προώθησή της και την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της. Αυτή η ημερομηνία ορίστηκε στις 21 Ιανουαρίου του 1986 από τον ψυχολόγο και πάστορα Kevin Zaborney στην πόλη Clio, στο Μίσιγκαν των Ηνωμένων Πολιτειών, για να προωθήσει αυτή τη χειρονομία στην αμερικανική κοινωνία. Μέσα από τη δουλειά του, ο Zaborney συνειδητοποίησε ότι ήταν δύσκολο για τους ανθρώπους να δείξουν στοργή δημόσια, επομένως και χρειάζονταν μια ημέρα – υπενθύμιση προσωπικής έκφρασης τρυφερότητας. Η ημερομηνία έγινε δημοφιλής στον κόσμο επειδή η οικονομική εταιρεία Chase συμπεριέλαβε την Ημέρα Αγκαλιάς στο ετήσιο ημερολόγιο εκδηλώσεων.

Για να λάβετε όλα τα οφέλη, η αγκαλιά πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα και να γίνεται τακτικά, εννοώντας καθημερινά. Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια, γνωστή για την προσέγγισή της στην οικογενειακή θεραπεία Virginia Satir, συνήθιζε να λέει ότι ένας άνθρωπος χρειάζεται καθημερινά τέσσερις αγκαλιές για να επιβιώσει, οκτώ για να ζήσει καλά και δώδεκα για να είναι ευτυχισμένος.

Πόσο ωφελούμαστε από τις αγκαλιές; Με κάθε αγκαλιά ο εγκέφαλος εκκρίνει δύο ουσίες: ντοπαμίνη και σεροτονίνη, και οι δύο μειώνουν το άγχος και μαζί προσφέρουν ηρεμία και γαλήνη. Η αγκαλιά αυξάνει επίσης τα επίπεδα της ωκυτοκίνης, ενός τύπου ορμόνης που παράγεται στον υποθάλαμο και προωθεί τα θετικά συναισθήματα.

Οι αγκαλιές στα παιδιά ενισχύουν την αντίληψη της σιλουέτας των μεγαλύτερων ως αναφορά, εκτός από τη συναισθηματική ρύθμιση και τη γνωστική ωρίμανση, συμβάλλοντας στις κινητικές δεξιότητες και την αυτοεκτίμηση τους. Ενισχύει τους συναισθηματικούς δεσμούς μεταξύ του ατόμου που αγκαλιάζει και αυτού που αγκαλιάζεται. Προωθεί τα θετικά συναισθήματα και μειώνει τα αρνητικά. Επιτρέπει στους ντροπαλούς να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, να είναι πιο ανοιχτοί, αυθόρμητοι και σίγουροι.

Διαφέρουν οι αγκαλιές; Υπάρχουν τουλάχιστον 6 βασικά είδη αγκαλιάς. Ξεκινάμε με την πολύ σφιχτή αγκαλιά ή αλλιώς την αγκαλιά της αρκούδας που θεωρείται και η πιο σημαντική αγκαλιά. Όταν το ένα άτομο κοιτάζει προς τη φορά του άλλου και αγκαλιάζονται σφιχτά με πάθος και ένταση, τότε εκφράζονται και ανταλλάσσονται συναισθήματα αγάπης, ζεστασιάς, τρυφερότητας και ειλικρινούς ενδιαφέροντος.

Συνεχίζουμε με την παράλληλη αγκαλιά ή την πλαϊνή αγκαλιά. Όταν το ένα άτομο έχει τα χέρια του στη μέση ή τους ώμους του άλλου και αντίστοιχα το άλλο, σαν μια συνεχόμενη γραμμή δυο σωμάτων. Σαν ο ένας να είναι η συνέχεια του άλλου. Αυτή η αγκαλιά δείχνει εμπιστοσύνη, οικειότητα, ενδιαφέρον και χαλαρή διάθεση.

Σειρά έχει η αγκαλιά-κουτάλι. Όταν ο ένας κοιτάζει την πλάτη του άλλου. Αυτή είναι αφενός μια αγκαλιά εμπιστοσύνης (από αυτόν που τη δέχεται), αφετέρου προστασίας από αυτόν που την προσφέρει.

Η λιγότερο επιθυμητή αγκαλιά, είναι η μισή αγκαλιά, όταν υπάρχει απόσταση στο κάτω μέρος των δύο σωμάτων και αγκαλιάζουν μόνο τα χέρια/μπράτσα. Αυτό συχνά δείχνει ότι ο ένας ή και οι δύο κρατούν «αποστάσεις» είτε γιατί υπάρχει δυσφορία για κάποιον λόγο είτε ανασφάλεια στον δεσμό, ή ακόμη και έλλειψη εμπιστοσύνης. Αυτή είναι μια αγκαλιά που πάντα ελπίζουμε να γίνει ολόκληρη.

Έπειτα, η ρομαντική αγκαλιά είναι όταν ο ένας αγκαλιάζει και χαϊδεύει την πλάτη ή τα μαλλιά του άλλου κοιτάζοντας απευθείας και συνεχόμενα τα μάτια του για αρκετή ώρα. Με αυτή την αγκαλιά ανταλλάσσονται ερωτικά συναισθήματα και ερωτική επιθυμία.

Τέλος, υπάρχει και η αγκαλιά με ελαφριά χτυπήματα στην πλάτη. Αυτή είναι μια ανακουφιστική και καθησυχαστική αγκαλιά. Μεταφέρει ενσυναισθητική πρόθεση και διάθεση και επικοινωνεί ειλικρινές νοιάξιμο και προσφορά υποστήριξης, συναισθήματα απολύτως απαραίτητα για την ανθρώπινη υπόστασή μας.

Η σημασία της αγκαλιάς επιβεβαιώνεται από τα διαφορετικά είδη της καθώς είναι μια κίνηση που ανακουφίζει σε σχεδόν κάθε περίσταση της ζωής μας, όταν τα συναισθήματά μας είναι έντονα θετικά ή αρνητικά. Επιβεβαιώνεται ακόμα από τα πολλά οφέλη της για την υγεία μας και την ψυχική μας ισορροπία. Επιβεβαιώνεται πάνω από όλα γιατί στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, σε όλες τις τέχνες, αποτελεί έκφραση λύτρωσης και επίτευξης ενός κλεισίματος που προσφέρει συναισθήματα ολοκλήρωσης. Στις τέχνες μπορούμε να αγκαλιάσουμε και να αγκαλιαστούμε όποτε και με όσα θέλουμε, για όσο θέλουμε.

Το πιο σημαντικό είναι πως αγκαλιάζοντας μαθαίνουμε τα σώματά μας σε σχέση με εκείνα που αγκαλιάζουμε, μαθαίνουμε τα όρια μας όσον αφορά τις επαφές που αντέχουμε, μαθαίνουμε να αποφεύγουμε τη μοναξιά και την έλλειψη ζεστασιάς σωματικής και ψυχικής, μαθαίνουμε να υπάρχουμε μαζί, να εκφράζουμε αυτό το μαζί, να περνάνε τα πάντα στην αγκαλιά αυτού του μαζί. Από αγκαλιές σφιχτές, μέχρι εκείνες της ειλικρινούς συμπαράστασης, που χάνουν σε ένταση αλλά κερδίζουν σε νοιάξιμο, οι αγκαλιές μας θυμίζουν την ανάγκη για το άλλο, για εκείνο το άλλο που μας κρατάει κοντά του σαν ένδειξη αφοσίωσης, σαν την ίδια ένδειξη αφοσίωσης που δείχνουμε όταν εμείς οι ίδιοι προσφέρουμε μια αγκαλιά.

Αγκαλιαστείτε σφιχτά ή τρυφερά, με ένταση ή με επιθυμία για ένα απλό άγγιγμα, με όρεξη, με παρόρμηση, με αγάπη, από αγάπη, με υπομονή, με γενναιοδωρία, με την αίσθηση του ανήκειν ως προστασία.

Στην ποίηση άλλωστε, τη μορφή τέχνης που βάζει λέξεις στη σειρά αρμονικά, η αγκαλιά σιγοντάρεται με το φιλί αιώνες τώρα. Η ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, αγκαλιάζει τα πάντα όπως ξέρει η ίδια και όπως μας καλεί να μάθουμε κι εμείς για τις επόμενες αγκαλιές μας.

Απλώνω την αγκαλιά μου και συνάζω,

όλα τα μάτια, και τους καημούς, τα βράχια, τ’ ακρογιάλια,

τους αετούς, τη μουσική όλων των κλαριών, τον αφρό όλων των κυμάτων.

Απλώνω την αγκαλιά μου και συνάζω,

όλους τους ασφόδελους που φύτεψα στα βράχια, όλα μου

τα μεράκια, τα ντέρτια – το τσιφτετέλι και το ζεϊμπέκικο,

το κρεμεζί μου το μαντίλι και τις γαλάζιες μου τις χάντρες.

Απλώνω την αγκαλιά μου και συνάζω,

όλα μου τα κολύμπια στην Κινέτα, τον έρωτά μου με το φως

και τα βότσαλα, την αναπνοή μου όταν αγαπώ, το φόβο μου

όταν με διώχνουνε, την έξαρσή μου όταν θέλω, τη χαρά μου όταν ζω.

Απλώνω την αγκαλιά μου και συνάζω,

όλες τις μέρες του χρόνου – δικές μου είναι, από τη μιαν αυγή στην άλλη –

με πλημμυρίζουνε ανοιξιάτικες ευωδίες,

ξεφάντωμα και κορεσμός του ήλιου.

Από τη συλλογή: «Μάης, Ιούνης και Νοέμβρης» – Ίκαρος, 1944

Πηγές: EΡΤ/ Primicias / Κεντρική φωτογραφία: Από την ταινία Roma, του Αλφόνσο Κουαρόν