Το φεγγάρι έχει τοποθετηθεί σε έναν κατάλογο απειλούμενων τοποθεσιών πολιτιστικής κληρονομιάς, λόγω των φόβων για πιθανές λεηλασίες και καταστροφές που προκαλούνται από προγραμματισμένα εμπορικά ταξίδια.
Η λίστα παρακολούθησης του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων (WMF) περιλαμβάνει συνήθως ευάλωτους πολιτιστικούς χώρους στη Γη. Η φετινή επιλογή – η πρώτη από το 2022 – περιλαμβάνει το Qhapaq Ñan, ένα προ-ισπανικό οδικό σύστημα των Άνδεων. Η Antakya στην Τουρκία και η χερσόνησος Noto στην Ιαπωνία, που υπέστησαν ζημιές από τους σεισμούς, μπήκαν επίσης στη λίστα.
Ο Bénédicte de Montlaur, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του WMF, είπε ότι το φεγγάρι συμπεριλήφθηκε μεταξύ των 25 τοποθεσιών λόγω «εντεινόμενων κινδύνων εν μέσω επιταχυνόμενων σεληνιακών δραστηριοτήτων», οι οποίες, κατά τη γνώμη του WMF, «αναλήφθηκαν χωρίς επαρκή πρωτόκολλα διατήρησης».
Η SpaceX εκτόξευσε δύο σεληνιακά προσεδάφια την Τετάρτη για τη διεξαγωγή έρευνας για μελλοντικές αποστολές. Μόνο πέντε χώρες – οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία και η πρώην Σοβιετική Ένωση – έχουν προσγειώσει επιτυχώς οχήματα στο φεγγάρι από τη δεκαετία του 1960. Ιδιωτικά ταξίδια στη σεληνιακή επιφάνεια αναμένονται αφού η αποστολή Artemis III της NASA, που ήταν προγραμματισμένη για τα μέσα του 2027, πραγματοποιήσει την πρώτη επαφή με πλήρωμα από τις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Αυτές οι επισκέψεις και άλλες αποστολές που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση είναι η κύρια αιτία ανησυχίας για το WMF. Υπάρχει ιδιαίτερο άγχος για τους τουρίστες που ενοχλούν τοποθεσίες, όπως τα ίχνη που άφησαν ο Neil Armstrong και ο Buzz Aldrin.
«Για πρώτη φορά, το φεγγάρι περιλαμβάνεται… για να αντικατοπτρίσει την επείγουσα ανάγκη αναγνώρισης και διατήρησης των τεχνουργημάτων που μαρτυρούν τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας πέρα από τη Γη – μια καθοριστική στιγμή στην κοινή μας ιστορία», είπε ο Montlaur. «Στοιχεία όπως η κάμερα που απαθανάτισε την τηλεοπτική προσγείωση σε φεγγάρι, ένας αναμνηστικός δίσκος που άφησαν οι αστροναύτες Armstrong και Aldrin και εκατοντάδες άλλα αντικείμενα είναι εμβληματικά αυτής της κληρονομιάς… η συμπερίληψη της σελήνης υπογραμμίζει την καθολική ανάγκη για προληπτικές και συνεργατικές στρατηγικές για την προστασία της κληρονομιάς –είτε στη Γη είτε πέρα από αυτήν– που αντικατοπτρίζουν και προστατεύουν τη συλλογική μας αφήγηση».
Ο Montlaur είπε στην Art Newspaper ότι εν μέσω μιας νέας εποχής εξερεύνησης του διαστήματος, ήταν σημαντικό να δημιουργηθούν διεθνείς μηχανισμοί για την προστασία του πολιτιστικού τοπίου της Σελήνης. «Η διασφάλιση της σεληνιακής κληρονομιάς θα αποτρέψει τη ζημιά από την επιτάχυνση των ιδιωτικών και κυβερνητικών δραστηριοτήτων στο διάστημα, διασφαλίζοντας ότι αυτά τα τεχνουργήματα θα διαρκέσουν για τις μελλοντικές γενιές», είπε.
Η συντριπτική πλειοψηφία της λίστας αποτελείται από τοποθεσίες που είτε βρίσκονται σε ζώνες συγκρούσεων, όπως η Ουκρανία και η Γάζα, είτε κινδυνεύουν από την κλιματική κρίση. Η ακτή Σουαχίλι της Αφρικής, η οποία περιλαμβάνει τοποθεσίες όπως την Παλιά Πόλη Λαμού, στην Κένυα. Το Fort Jesus, στην Κένυα είναι στη λίστα, όπως και το νησί της Μοζαμβίκης, το οποίο απειλείται από τη διάβρωση των ακτών. Το WMF πρόσθεσε επίσης τον «ιστορικό αστικό ιστό της Γάζας», ο οποίος έχει καταστραφεί από τον πόλεμο με το Ισραήλ.
Υπάρχουν επίσης τοποθεσίες που ο οργανισμός πιστεύει ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από πιο βιώσιμο τουρισμό, όπως τα ορθόδοξα μοναστήρια της κοιλάδας του Drino στην Αλβανία, και επισημαίνει ότι ο συνωστισμός σε άλλες τοποθεσίες, όπως οι βουδιστικές τοποθεσίες Maijishan και Yungang της Κίνας, τις θέτει σε κίνδυνο.
Η λίστα του 2022 περιλάμβανε προϊστορικές ζωγραφιές σε σπήλαια του κρατικού πάρκου Monte Alegre στον Βραζιλιάνικο Αμαζόνιο, τα ερείπια των Αζτέκων του Teotihuacán στο Μεξικό και τον προκολομβιανό αρχαιολογικό χώρο Garcia Pasture στο Τέξας.
Πηγή: The Guardian
