Επειδή οι περισσότεροι έχουμε πολλές απορίες ακόμα για τα self-test για τον καρκίνο του εντέρου, θέσαμε κάποιες πολύ συχνές στον γαστρεντερολόγο Ορέστη Σιδηρόπουλο και ιδού οι απαντήσεις.

Το πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του παχέος εντέρου μέσω των δωρεάν self-test έχει βρει σημαντική ανταπόκριση στην κοινωνία, όπως κάθε τι καινούργιο όμως προκαλεί απορίες. Για να λύσουμε κάποιες από τις πιο συνηθισμένες που ακούμε ως δημοσιογράφοι υγείας ή συζητάμε μεταξύ μας, ζητήσαμε τη συμβολή του γαστρεντερολόγου – ηπατολόγου Ορέστη Σιδηρόπουλου και αναζητήσαμε απαντήσεις στις επίσημες ιστοσελίδες του υπουργείου Υγείας.

Ερωτήσεις και απαντήσεις για τα self-test για τον καρκίνο του εντέρου

Μια φίλη μου πήρε διαφορετικό self-test από το φαρμακείο από αυτό που πήρα εγώ. Είναι όλα ίδια ή κάποιο μπορεί να είναι λίγο καλύτερο;

Τα τεστ που διαθέτει το Εθνικό Πρόγραμμα για την Πρόληψη του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου είναι όλα τα FOB (FECAL OCCULT BLOOD) Test, τα οποία ανιχνεύουν αιμοσφαιρίνη στα κόπρανα ακόμη κι αν αυτή είναι αόρατη στο μάτι. Μπορεί φυσικά να αλλάζει η εταιρεία αλλά είναι το ίδιο τεστ, και έχουν όλα εγκριθεί από τον ΕΟΦ. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό, είναι να ζητήσετε τη συμβουλή του φαρμακοποιού σχετικά με τη σωστή χρήση του τεστ ώστε να είναι ακριβές το αποτέλεσμα.

Μπορεί το self-test να βγει ψευδώς αρνητικό; Σε αυτήν την περίπτωση, επαναπαύομαι ενώ μπορεί να υπάρχει κάποια κακοήθεια στο έντερο;

Ναι, το FOB test μπορεί να βγει ψευδώς αρνητικό ή και ψευδώς θετικό. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα όπως η διατροφή. Ορισμένες τροφές (όπως το κρέας, τα φρούτα και οι λαχανικά) ή η χρήση συμπληρωμάτων σιδήρου μπορεί να επηρεάσουν την ανίχνευση του αίματος. Επίσης κάποια φάρμακα, όπως τα αντιφλεγμονώδη, η ασπιρίνη ή αντιπηκτικά, μπορεί επίσης να προκληθούν αποτελέσματα που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.

Επίσης αν η αιμορραγία είναι παροδική ή αν συμβαίνει σπάνια, το δείγμα μπορεί να μην περιέχει αίμα την ημέρα της εξέτασης. Αν το αποτέλεσμα είναι ψευδώς αρνητικό, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να συμβουλευτείς τον γαστρεντερολόγο σου σε κάθε πιθανό αποτέλεσμα του τεστ και ιδιαίτερα εάν υπάρχουν συμπτώματα από το πεπτικό ή οικογενειακό ιστορικό κακοήθειας.

Αν το τεστ βγει θετικό, ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Για την κολονοσκόπηση θα πρέπει να περιμένω για ραντεβού σε δημόσιο φορέα ή έχουν συμβληθεί και ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα; Πώς θα τα μάθω για να κλείσω το ραντεβού μου;

Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος του self-test, θα μιλήσετε με τον φαρμακοποιό, ο οποίος θα περάσει το αποτέλεσμα στο πρόγραμμα ώστε να εκδοθεί αυτόματα παραπεμπτικό Ιατρικής Επίσκεψης. Με αυτό, έχετε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσετε δωρεάν ιατρική επίσκεψη σε κλινικό Γαστρεντερολόγο που συμμετέχει στο πρόγραμμα μόνο με τη χρήση του Α.Μ.Κ.Α. σας.

Εάν ο γαστρεντερολόγος κρίνει ότι μπορεί να διενεργηθεί Διαγνωστική Κολονοσκόπηση τότε αυτόματα εκδίδεται:

• Ειδοποίηση για προμήθεια καθαρτικού με ισχύ δύο (2) μηνών.

• Παραπεμπτικό για κολονοσκόπηση με ισχύ δύο (2) μηνών, την οποία θα προγραμματίσετε με τον γαστρεντερολόγο.

Εάν κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης εντοπιστούν ευρήματα, π.χ. πολύποδες, που μπορούν να αφαιρεθούν, αφαιρούνται επί τόπου. Σε κάθε περίπτωση ευρήματος λαμβάνονται δείγματα βιοψίας και εκδίδεται αυτόματα παραπεμπτικό για διενέργεια βιοψίας, η οποία είναι επίσης δωρεάν. Όταν βγουν τα αποτελέσματα, θα σας ενημερώσει ο γιατρός και θα λύσει κάθε σας απορία.

Εάν έχω αρνητικό τεστ, πότε πρέπει να επαναλάβω την εξέταση;

Η συχνότητα επανάληψης του FOB test εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία, η οικογενειακή ιστορία και οι κίνδυνοι για καρκίνο του παχέος εντέρου.

Γενικά, οι συστάσεις είναι οι εξής:

Εάν το τεστ είναι αρνητικό, συνιστάται η επανάληψή του κάθε 1-2 χρόνια, αν δεν υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλοι παράγοντες κινδύνου, ο ιατρός σου μπορεί να προτείνει πιο συχνές εξετάσεις. Σε κάθε περίπτωση η επικοινωνία με τον γαστρεντερόλογο είναι απαραίτητη.

Διαβάζω ότι στο πλαίσιο της πρόληψης, πρέπει όλοι μας μετά τα 50 να κάνουμε κολονοσκόπηση. Ισχύει;

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής γαστρεντερολογικής εταιρείας ο προληπτικός έλεγχος για καρκίνου παχέος εντέρου ξεκινάει στην ηλικία των 50 ετών με την κολονοσκόπηση να είναι η εξέταση με την μεγαλύτερη ειδικότητα και ευαισθησία. Η αμερικάνικη γαστρεντερολογική εταιρεία έχει ρίξει εδώ και λίγα χρόνια το ηλικιακό όριο στα 45 έτη βασισμένη σε πολλές μελέτες ότι ο επιπολασμός του ΚΠΕ αλλάζει και αφορά πλέον και νεότερους. Η κολονοσκόπηση είναι η καλύτερη εξέταση για τη διερεύνηση παθήσεων του παχέος εντέρου γιατί δίνει τη δυνατότητα ακριβούς ενδοσκοπικής διάγνωσης, την επιβεβαίωση της διάγνωσης με την λήψη βιοψιών και την άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση των βλαβών (π.χ αφαίρεση πολυπόδων).

Ο έλεγχος με το self-test σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος για την κολονοσκόπηση;

Το self- test είναι μια σημαντική εξέταση για τον έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ωστόσο, ένα αρνητικό αποτέλεσμα στο test δεν σημαίνει αυτόματα ότι δεν χρειάζεται να κάνετε κολονοσκόπηση. Ο λόγος είναι ότι το FOB test έχει περιορισμούς: ανιχνεύει μικροσκοπικές ποσότητες αίματος στα κόπρανα, οι οποίες μπορεί να υποδεικνύουν την ύπαρξη πολύποδων ή καρκίνου. Ωστόσο, δεν μπορεί να εντοπίσει όλους τους τύπους πολύποδων ή μικρούς καρκίνους που δεν αιμορραγούν. Οι οδηγίες για κολονοσκόπηση εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, άλλες παθήσεις που μπορεί να έχετε και τα προηγούμενα αποτελέσματα των εξετάσεων σας παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της συχνότητας με την οποία πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση.

Πότε είναι απαραίτητη η κολονοσκόπηση;

Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος στο FOB test: ενα θετικό αποτέλεσμα σημαίνει ότι υπάρχει αίμα στα κόπρανα σας και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση με κολονοσκόπηση. Σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας, ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για τη συχνότητα με την οποία πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση με βάση το ατομικό σας και το οικογενειακό σας ιστορικό

Είμαι κάτω των 50 ετών αλλά θέλω να κάνω το self-test. Υπάρχει κάποιος λόγος για να μην το κάνω;

Εάν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ΚΠΕ δεν είναι απαραίτητος ο προληπτικός έλεγχος σε ηλικίες κάτω των 50 ετών σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες. Εάν ωστόσο θέλετε να το κάνετε για να έχετε μια εικόνα, τα τεστ διατίθενται στα φαρμακεία με κόστος περίπου 8-10 ευρώ.