Η τελετή έναρξης του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου, στην κατάμεστη αίθουσα του Ολύμπιον. Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Υφυπουργός Πολιτισμού, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Ιάσονας Φωτήλας, ο Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας-Θράκης, Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, η Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού, Βίκυ Χατζηβασιλείου. Εκ μέρους του Φεστιβάλ, το κοινό καλωσόρισαν η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ, Ελευθερία Θανούλη, η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Το κοινό υποδέχτηκε στο ανακαινισμένο Ολύμπιον ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, παρουσιάζοντας τους οικοδεσπότες της τελετής έναρξης. Οι παρουσιαστές της τελετής ήταν ο Σπύρος Νταντανίδης και ο Γρηγόρης Χρυσικός, οι Cool Crips. Ποιοι είναι όμως οι Cool Crips και γιατί είμαστε χαρούμενοι που τους γνωρίσαμε;
Οι Cool Crips ή αλλιώς ο Σπύρος και ο Γρηγόρης, δύο νεαρά ανάπηρα άτομα από την Κομοτηνή και την Αθήνα αντίστοιχα, είναι ιδρυτές της Cool Crips Α.Μ.Κ.Ε. και διαχειριστές του account Cool Crips σε Facebook & Instagram. Σκοπός τους είναι να κάνουν το ζήτημα της αναπηρίας mainstream και να αυξήσουν την ορατότητα των αναπήρων ατόμων, βάζοντας όμως μια νότα coolness, χιούμορ και (αυτο)σαρκασμού σε κάθε τους δραστηριότητα, όπως λένε. Προέκταση των παραπάνω είναι να μειώσουν τα εμπόδια (κοινωνικά και αρχιτεκτονικά) που αντιμετωπίζουν τα ανάπηρα άτομα στην καθημερινότητα τους αλλά και να ενδυναμώσουν τα άτομα αυτά ώστε να αγαπήσουν περισσότερο τους εαυτούς τους.
Ο Γρηγόρης Χρυσικός έχει σπουδάσει Οικονομικά στο Ο.Π.Α και αποτελεί την αστερόσκονη των “Cool Crips”. Είναι τετραπληγικός μετά από ένα ατύχημα το 2017 στην ηλικία των 22 ετών και από τότε είναι ενεργός στον τομέα της αναπηρίας. Από το 2021 έχει εμπλακεί σε έργα Erasmus+ ως project officer εκ μέρους της ΑΜΚΕ Symplexis, ενώ έχει επίσης συμμετάσχει σε δράσεις και έργα του συλλόγου “ΠΕΡΠΑΤΩ”, όπου είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου από το 2022. Ακόμα, είναι αθλητής επιτραπέζιας αντισφαίρισης και πρωταθλητής Ελλάδος (2020, 2021, 2022, 2023, 2024) στην κατηγορία 1. Παρόλα αυτά οι πραγματικές του αγάπες είναι τα memes και το μέτριο χιούμορ!
Ο Σπύρος Νταντανίδης αποφοίτησε από τη Σχολή Τεχνών του Kingston με πτυχίο κινηματογράφου το 2018, όμως απομακρύνθηκε (λίγο) από την τέχνη όταν γνώρισε τον Γρηγόρη και δημιούργησαν τους Cool Crips, με τον ίδιο να διατηρεί ακόμα και σήμερα τον ρόλο του «έμπειρου ανάπηρου». Από το 2015 ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου και από το 2019 αντιπρόεδρος του Συλλόγου Αναπήρων «Περπατώ» στην Κομοτηνή, όπου και ζει. Είναι επίσης συνιδρυτής της ΜΚΟ για την προστασία του περιβάλλοντος “grO2be”. Από τον Νοέμβριο του 2021 έως τον Αύγουστο του 2022 εργάστηκε ως youth worker και υπεύθυνος επικοινωνίας στο Κέντρο Νεολαίας “exagono” του Δήμου Κομοτηνής. Υπήρξε επίσης παρουσιαστής, επιμελητής σεναρίου και επόπτης του προγράμματος της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση «Κοινωνία χωρίς λογοκρισία» Αναπηρία και Πολιτισμός, Ορατότητα και Αναπαράσταση, πλέον συνεργάζεται με την «Στέγη» ως Expert Collaborator στο πρόγραμμα Europe Beyond Access. Τέλος, είναι φοιτητής Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και μέλος του ΔΣ του συλλόγου αθλητών με αναπηρία «Ηρόδικος».
Το ζήτημα της προσβασιμότητας είναι πολύ σημαντικό για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Άλλωστε, ένα φεστιβάλ σαν αυτό, απαγορεύεται να μην είναι συμπεριληπτικό. Εκτός από τα καινούργια αναπαυτικά καθίσματα που τοποθετήθηκαν πρόσφατα, έχει γίνει σημαντική προσπάθεια να διαμορφωθεί ολόκληρο το διατηρητέο κτίριο έτσι ώστε να είναι προσβάσιμο για όλες και όλους. Όπως είπε και η Υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, η οποία επισκέφτηκε την αίθουσα όταν άρχισαν οι εργασίες, η προσβασιμότητα δεν είναι μια χάρη απέναντι σε ορισμένους συνανθρώπους μας, αλλά ένα ζήτημα δημοκρατίας.
Ο Σπύρος Νταντανίδης αναφέρθηκε στο θέμα της προσβασιμότητας γενικότερα, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, αλλά και στις ενέργειες του Φεστιβάλ προς αυτή την κατεύθυνση. «Δεν είναι μόνο ζήτημα δημοκρατίας, πρόκειται για ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Ο σχεδιασμός που δεν αποκλείει, αλλά και που γίνεται από κοινού, είναι το αληθινό ζητούμενο. Η ισότιμη συμμετοχή εκφράζεται με το να βρισκόμαστε εμείς σε αυτή τη θέση, ως παρουσιαστές της τελετής έναρξης, κι αυτό το χρωστάμε στο γεγονός ότι το Φεστιβάλ ξεκίνησε πριν περίπου 10 χρόνια, με δική σου πρωτοβουλία, Ορέστη [σ.σ. Ανδρεαδάκη], αλλά και μέσα από την Κίνηση Αναπήρων Καλλιτεχνών, να γίνεται ολοένα πιο συμπεριληπτικό. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Πιο συγκεκριμένα, οι αίθουσες Ολύμπιον, Παύλος Ζάννας, Τώνια Μαρκετάκη, Φρίντα Λιάππα, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές και Τάκης Κανελλόπουλος είναι πλέον προσβάσιμες σε ανάπηρα και εμποδιζόμενα άτομα. Tο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη της Alpha Bank, έχει διασφαλίσει και φέτος τις συνθήκες προσβασιμότητας στο Φεστιβάλ. Οι παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε δομημένο περιβάλλον, σε συνδυασμό με τη διοργάνωση δύο καθολικά προσβάσιμων προβολών με ακουστική περιγραφή και υπότιτλους SDH, καθώς και την προβολή 23 ταινιών με προσαρτημένους ενδογλωσσικούς υπότιτλους, έχουν ως στόχο να προσφέρουν σε όλους ισότιμη πρόσβαση στον κινηματογράφο».
Αμέσως μετά, οι δύο παρουσιαστές μίλησαν για τη βαθιά αγάπη που τρέφουν για το σινεμά, αλλά για τις πρώτες κινηματογραφικές αναμνήσεις τους, με τον Γρηγόρη Χρυσικό να δίνει έμφαση στην εγγενή συμπεριληπτική φύση της τέχνης του κινηματογράφου. «Σινεμά σημαίνει έκφραση, σημαίνει δημιουργία, σημαίνει «δίνω φωνή». Είτε έχουμε να κάνουμε με μπλοκμπάστερ είτε με ανεξάρτητες ταινίες μικρού μήκους. Ο κινηματογράφος είναι μια μορφή τέχνης που απευθύνεται εξ ορισμού προς όλους, όλες και όλα. Οφείλει, λοιπόν, να προσφέρει όλα εκείνα τα μέσα ώστε μην αποκλείει κανένα άτομο από την απόλαυση της μαγείας που προσφέρει», επισήμανε σχετικά.
Είναι σημαντικό λοιπόν, να μιλάμε για προσβασιμότητα σε μεγάλα φεστιβάλ, όπως είναι το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης κι είναι ακόμα πιο σημαντικό να μιλάνε για την έλλειψη αυτής ή την ανάγκη αυτής, άτομα που τη βιώνουν ή δεν τη βιώνουν τα ίδια, όπως είναι οι Cool Crips. Το έργο των παιδιών αυτών είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό και με στόχο να κάνουν την αναπηρία mainstream, θέλουν να καταφέρουν αυτό το οποίο συζητάμε συχνά σε ανάλογες περιπτώσεις: Ας μη μας κάνει πια εντύπωση και ας το θεωρούμε αυτονόητο πως άτομα με αναπηρία μπορούν να είναι και παρουσιαστές και ηθοποιοί και σκηνοθέτες και και…
Οι δράσεις των Cool Crips είναι πολλές, το χιούμορ τους είναι απαραίτητο, τα podcast τους και οι συζητήσεις τους για τα δικαιώματα των μειονοτήτων είναι σχολείο. Κρατάμε από την επίσημη σελίδα τους, τα παρακάτω:
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί δεν βλέπετε ανάπηρα άτομα εκεί έξω; Στον δρόμο, στους χώρους εργασίας, στα εστιατόρια, στα bar. Σίγουρα όχι επειδή δεν υπάρχουν, καθώς σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία αποτελούν περίπου το 15% του πληθυσμού!
Η απάντηση λοιπόν στην ερώτηση του ενός εκατομμυρίου είναι… (drum roll) ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ!
Είτε αρχιτεκτονικά (π.χ σκάλες, στενοί χώροι κτλ.), είτε κοινωνικά (π.χ στερεότυπα, προκαταλήψεις κτλ), είτε και ψηφιακά (π.χ μη προσβάσιμες ιστοσελίδες). Αυτά τα εμπόδια προσπαθούμε να εξαλείψουμε για να δημιουργήσουμε περιβάλλοντα στα οποία θα υπάρχει ισότιμη και ανεμπόδιστη πρόσβαση. Βάζοντας φυσικά και μια νότα coolness!
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης συνεχίζει τις προβολές και θα ρίξει αυλαία στις 10 Νοεμβρίου, ημέρα Κυριακή.
