Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι κάτι που πιθανά δεν ξέρετε. Αλλά αν είστε στην εμμηνόπαυση ή την προεμμηνόπαυση, είναι κάτι που μπορεί να βιώνετε χωρίς να το γνωρίζετε! 

Εάν είστε μετά τα 50 και παίρνετε βάρος χωρίς να αλλάξετε τη διατροφή σας ή εάν υποφέρετε από κοινά συμπτώματα εμμηνόπαυσης όπως κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, εναλλαγές της διάθεσης, άγχος, πόνος στις αρθρώσεις, αϋπνία, πονοκεφάλους, ναι, φυσικά αυτό μπορεί να οφείλεται σε ορμονικές διακυμάνσεις. Μπορεί όμως να σημαίνει ότι έχετε αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, μία κατάσταση που ονομάζεται και αντίσταση στην ινσουλίνη και παρουσιάζει πολλές πιθανές παρενέργειες για τον οργανισμό. Γνωρίζουμε ότι η ινσουλίνη σχετίζεται με τον σακχαρώδη διαβήτη, υπάρχουν κι άλλα που πρέπει να ξέρουμε; «Εκτός από τις διακυμάνσεις του σακχάρου στο αίμα που εξαντλούν την ενέργειά σας, οδηγούν σε αποθήκευση λίπους, επηρεάζουν τη διάθεσή σας, προκαλούν συνεχή επιθυμία για γλυκό και θολώνουν τον εγκέφαλο, τα χρόνια υψηλά επίπεδα ινσουλίνης αποτελούν τεράστιο στρες για το σώμα και σημαντικό κίνδυνο για την υγεία», απαντά η ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος Μαρία Προκοπίου, MD, MSc. 

Τι σημαίνει αντίσταση στην ινσουλίνη;

«Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που απελευθερώνεται από το πάγκρεας, όταν καταναλώνουμε τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη. Μόλις το σάκχαρο απορροφηθεί στο αίμα, η ινσουλίνη μεταφέρει την περίσσεια γλυκόζης στα κύτταρα του ήπατος και των μυών για να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια. Τα κύτταρα παίρνουν ό,τι χρειάζονται και το υπόλοιπο αποθηκεύεται στα λιποκύτταρα για μελλοντική χρήση. Η αντίσταση στην ινσουλίνη σημαίνει ότι η ινσουλίνη που κυκλοφορεί στο αίμα δεν μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά την πρόσληψη και/ή τη χρήση της γλυκόζης από ευαίσθητους στην ινσουλίνη ιστούς και όργανα.

Η κατάσταση αυτή προκύπτει όταν τα κύτταρα γίνονται λιγότερο ευαίσθητα ή, αλλιώς, λιγότερο δεκτικά στην ινσουλίνη. Δεν μπορούν δηλαδή να ανταποκριθούν στην ποσότητα υδατανθράκων και τη ζάχαρη που τους στέλνουμε! Τότε, οι υποδοχείς ινσουλίνης στα κύτταρα κλείνουν και αυτό στρεσάρει τον οργανισμό που στην προσπάθεια να διαχειριστεί τα υψηλά σάκχαρα στο αίμα, δίνει σήμα για να αυξηθεί η παραγωγή της ινσουλίνης. Σε αυτή την προσπάθεια το πάγκρεας στρεσάρεται και κουράζεται και, πέρα απ’ όλες τις άλλες παρενέργειες που αναφέραμε πιο πάνω, είναι πιο πιθανό σε βάθος χρόνου η κατάσταση αυτή να οδηγήσει σε σακχαρώδη διαβήτη» μας εξηγεί η ειδικός. 

Γιατί κινδυνεύουμε περισσότερο στην εμμηνόπαυση;

Συζητώντας με την Μαρία Προκοπίου, φτάνουμε στις γυναίκες και την εμμηνόπαυση. Υπάρχει συσχετισμός με την κατάσταση που περιγράφουμε; «Οι γυναίκες που περνούν κλιμακτήριο και εμμηνόπαυση είναι πιο επιρρεπείς στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό οφείλεται σε μεταβολικές αλλαγές που σχετίζονται με διακυμάνσεις των ορμονών, ιδιαίτερα των οιστρογόνων η μείωση των οποίων οδηγεί σε αντίσταση της ινσουλίνης. Επίσης, θα έχετε παρατηρήσει την αλλαγή του «σχήματος» του σώματος ως ένα από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Σε αυτήν την περίοδο, αλλάζει ο τρόπος που αποθηκεύει το σώμα λίπος και αντί για την περιφέρεια, το αποθηκεύει στην κοιλιά δημιουργώντας έναν «ανδρόμορφο» σωματότυπο. Αυτή η αλλαγή που βλέπουμε στην περίμετρο της κοιλιάς, μέσα στον οργανισμό επιδεινώνει ή πυροδοτεί την αντίσταση στην ινσουλίνη», εξηγεί η ενδοκρινολόγος. «Τέλος να πούμε ότι αν και συχνά η αντίσταση στην ινσουλίνη αφορά σε γυναίκες με παχυσαρκία ή υπέρβαρες, μπορεί επίσης να επηρεάσει γυναίκες με υγιές βάρος», συμπληρώνει η ενδοκρινολόγος.

Ποιους παράγοντες κινδύνου να έχετε στο νου σας

• Μεγάλη αναλογία μέσης – γοφών 

• Υψηλή αρτηριακή πίεση

• Υψηλή χοληστερόλη ή τριγλυκερίδια

• Αυξημένη HbA1c

• Αίσθηση κούρασης, έντονης πείνας ή ζαλάδας αν καθυστερήσετε ένα γεύμα

• Υπερβολική δίψα και/ή συχνοουρία

• Συνεχή λαχτάρα για ζάχαρη ή υδατάνθρακες

• Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2

• Διαγνωσμένο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή ενδομητρίωση

• Acanthosis Nigricans (σκούρα επιθέματα δέρματος στο λαιμό και τις μασχάλες)

Πώς αντιμετωπίζει κανείς την αντίσταση στην ινσουλίνη

• Διαχειριστείτε τους υδατάνθρακές σας: κάθε γεύμα δεν πρέπει να έχει περισσότερο από 15-30 γραμμάρια υδατανθράκων ως λαχανικά και φρούτα (χωρίς ψωμί, ζυμαρικά ή ζάχαρη) και λίγη άπαχη πρωτεΐνη

• Τρώτε υγιεινά λιπαρά. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (EFAs – όπως αυτά που βρίσκουμε σε αβοκάντο, ψάρια, σπόρους λιναριού και αυγά) είναι πολύ σημαντικά σε μια δίαιτα κατά της αντίστασης στην ινσουλίνη. 

• Κάντε 30 λεπτά τακτικής άσκησης. Η σταθερή σωματική κίνηση 3-5 φορές την εβδομάδα μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της μεταβολικής λειτουργίας και τη στήριξη της ορμονικής ισορροπίας.

• Περιορίστε το άγχος. Η ανακούφιση ή η πρόληψη του στρες μειώνει την καταπόνηση των επινεφριδίων και μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των επιπέδων ινσουλίνης υπό έλεγχο.