Μια ομάδα ερευνητών από το Ινστιτούτο Guttmann στη Βαρκελώνη, στην Ισπανία, διέγνωσε την πάθηση που έπαθε η Μεξικανή ζωγράφος Frida Kahlo 70 χρόνια μετά τον θάνατό της: σύνδρομο ουράς αλόγου (SCC) τραυματικής προέλευσης.
Η Kahlo (1907–1954), μια από τις πιο διάσημες καλλιτέχνιδες του 20ού αιώνα, έζησε μια ζωή με εύθραυστη υγεία και πόνο, εν μέρει λόγω ενός τροχαίου ατυχήματος που την άφησε με πολλές ουλές και την ανάγκασε να παραμείνει ακίνητη για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ιατρικά έγγραφα της εποχής αναφέρουν ότι ο πόνος που υπέστη είχε πολλαπλές αιτίες, όπως κατάγματα, ακινητοποίηση, πολιομυελίτιδα ή δισχιδή ράχη. Μια έρευνα που διεξήχθη από επαγγελματίες από το Ινστιτούτο Guttmann, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neurology, κατέληξε στο συμπέρασμα, μετά από ανάλυση των ιατρικών εκθέσεων και της τεκμηρίωσης της καλλιτέχνιδας, ότι ορισμένα από τα συμπτώματά της θα μπορούσαν να προκληθούν από ένα σύνδρομο ουράς αλόγου τραυματικής προέλευσης. Το SCC είναι μια κατάσταση που προκαλείται από τραυματισμό στις νευρικές ρίζες του κάτω μέρους του νωτιαίου μυελού και είναι, σύμφωνα με τους ερευνητές Guttmann, η διάγνωση που προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη εξήγηση των συμπτωμάτων που επηρέασαν τη ζωή και το έργο της καλλιτέχνιδας.
Γεννημένη το 1907 στο Coyoacán της Πόλης του Μεξικού, η Kahlo προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα σε ηλικία 6 ετών, μια ασθένεια που της προκάλεσε μόνιμες συνέπειες, καθώς το δεξί της πόδι ήταν πιο κοντό και πιο αδύναμο από το αριστερό. Σε ηλικία 18 ετών, ενώ ταξίδευε με λεωφορείο, επέζησε από ένα σοβαρό τροχαίο, αν και υπέστη πολλά κατάγματα: εξάρθρωσε τον αριστερό της αγκώνα, τους αστραγάλους και τους ώμους της. Έσπασε πολλαπλά πλευρά και υπέστη 3 κατάγματα στη λεκάνη και 11 στο δεξί της πόδι, το οποίο καταπλακώθηκε. Δύο από τους οσφυϊκούς σπόνδυλους της, ο L3 και ο L4, υπέστησαν κάταγμα και εξάρθρωση και ένα σιδερένιο κιγκλίδωμα προκάλεσε κοιλιακή διάτρηση που εισήλθε από το αριστερό ισχίο και έβγαινε από τον κόλπο. Ως αποτέλεσμα του ατυχήματος, η Μεξικανή ζωγράφος πέρασε ένα μήνα στο νοσοκομείο και δύο ακόμα αναρρώνοντας στο σπίτι. Μετά από αυτή την περίοδο ανάρρωσης, συνέχισε να νιώθει κόπωση και πόνο στην πλάτη, στα πόδια και στα γεννητικά της όργανα και η κατάστασή της επιδεινώθηκε με την πάροδο του χρόνου.
Μόνο μεταξύ 1946 και 1950 υποβλήθηκε σε 8 επεμβάσεις, ωστόσο συνέχισε να βιώνει χρόνιους πόνους και κόπωση. Οι ερευνητές του Gutttmann ανέλυσαν τα έγγραφα του γιατρού της Kahlo, Leo Eloesser, τα οποία δείχνουν ότι η καλλιτέχνιδα υπέστη, λίγο καιρό μετά το ατύχημα, «μείωση της ευαισθησίας στο κάτω μέρος του σώματός της και επιδείνωση του δεξιού ποδιού».
Οι συγγραφείς της έρευνας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μείωση της ευαισθησίας στα πόδια, που προστίθεται στον νευροπαθητικό πόνο (πόνος που προκαλείται από τραυματισμό ή μη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος) στα πόδια και τα γεννητικά όργανα, συμπίπτει με τη διάγνωση του συνδρόμου της ουράς αλόγου (SCC). Αυτό το σύνδρομο, ισχυρίζονται οι συγγραφείς της έρευνας, θα ήταν συνέπεια του ατυχήματος και θα εξηγούσε μέρος των συμπτωμάτων της Kahlo: έντονο πόνο στην πλάτη, πόνο στα πόδια και απώλεια ή αλλοίωση της ευαισθησίας στο κάτω μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών των γεννητικών οργάνων. Η καλλιτέχνιδα αναφέρθηκε στα γραπτά της στον επίμονο πόνο της ισχιαλγίας και την υπερευαισθησία στην αφή, επίσης στις γεννητικές περιοχές, που οι ερευνητές του Guttmann αποδίδουν, αντίστοιχα, σε συνεχή αυθόρμητο πόνο και αλλοδυνία (μια κατάσταση που προκαλεί πόνο από κάτι που συνήθως δεν είναι επώδυνο). Και οι δύο είναι νευροπαθητικοί πόνοι που θα μπορούσαν να σχετίζονται με το SCC, επισημαίνουν οι ερευνητές στο Ινστιτούτο Guttmann, ένα κέντρο αναφοράς στη νευροαποκατάσταση με γραφεία στη Βαρκελώνη και την Badalona. «Το σύνδρομο αυτό είναι μια σπάνια πάθηση και η αναγνώρισή του σε ιστορικούς ασθενείς όπως η Kahlo μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των συμπτωμάτων και των επιπτώσεών του», δήλωσε η νευρολόγος στο Ινστιτούτο Guttmann και συγγραφέας του άρθρου, Hatice Kumru.
Με τη γνώση του 21ου αιώνα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ορθοπεδικοί κορσέδες, όπως αυτοί που ζωγραφίστηκαν στο έργο της “The Broken Column”, δεν ήταν η πιο κατάλληλη θεραπεία. «Είναι πλέον γνωστό ότι αυτές οι μέθοδοι μπορεί συχνά να οδηγήσουν σε μυϊκή ατροφία, να επιδεινώσουν τον πόνο και να προκαλέσουν διαταραχές στο βάδισμα, οι οποίες πιθανώς συνέβαλαν στην αναπηρία της», είπε η Kumru.
Όσον αφορά τις διαγνώσεις που είχε η Kahlo που σχετίζονταν με την πολιομυελίτιδα και τη δισχιδή ράχη, οι ερευνητές της Guttmann δεν βρήκαν ούτε στις επιστολές της ούτε στη διαθέσιμη βιβλιογραφία αναφορές σε συμπτώματα συμβατά με αυτές τις παθήσεις πριν από το ατύχημα. Συγκεκριμένα, όσον αφορά το σύνδρομο μετά την πολιομυελίτιδα, οι ερευνητές το απέκλεισαν γιατί τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 50 χρόνια μετά την εμφάνιση της νόσου – έπασχε από πολιομυελίτιδα όταν ήταν 6 ετών – και δεν σχετίζονται με αισθητηριακό έλλειμμα.
Το 1953, λόγω γάγγραινας, οι γιατροί ακρωτηρίασαν το δεξί πόδι της Kahlo κάτω από το γόνατο και πέθανε τον επόμενο χρόνο.
Πηγή: El espectador
