Όταν ένας συνάδελφος έστειλε στον John McFall μια αγγελία εργασίας για επίδοξους αστροναύτες, η αντίδρασή του ήταν γρήγορη. «Για να είμαι ειλικρινής το μόνο που είχα στο μυαλό μου ήταν ότι θα ήταν φοβερό να πάω στο διάστημα». Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θα συνεπαγόταν να ξεπεράσει τα όρια πρόσβασης στο διάστημα για ανθρώπους που φαινομενικά είναι δύσκολο. Ακόμα κι έτσι, αποφάσισε να τολμήσει.

Τρία χρόνια μετά τον εντοπισμό της αγγελίας εργασίας από τον Ευρωπαϊκό Διαστημικό Οργανισμό, ο McFall βρίσκεται τώρα σε καλό δρόμο για να γίνει ο πρώτος αστροναύτης στον κόσμο με αναπηρία. Αφού έχασε το δεξί του πόδι σε ηλικία 19 ετών μετά από ατύχημα με μοτοσικλέτα, ο Βρετανός έγινε Παραολυμπιονίκης σπρίντερ, κέρδισε το χάλκινο στο Πεκίνο και αργότερα έγινε χειρουργός τραυμάτων και ορθοπεδικός.

Ο McFall μπήκε στην εξαντλητική διαδικασία επιλογής του πρακτορείου, περνώντας τα έξι στάδια που κυμαίνονταν από πολύωρες ψυχοκινητικές δοκιμασίες έως συνεντεύξεις σε πάνελ. Το 2022 ο οργανισμός ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει μαζί τους στην επιδίωξη να ξεπεράσει τα όρια της εξερεύνησης του διαστήματος, υπογράφοντας την πολύχρονη προσπάθειά τους να ερευνήσουν εάν κάποιος με σωματική αναπηρία μπορεί να ζήσει και να εργαστεί στο διάστημα.

«Είναι πολύ συναρπαστικό», είπε ο McFall, 43 ετών, σε μια συνέντευξη. «Μια κοινή ερωτήσεις είναι γιατί αυτό δεν έγινε νωρίτερα». Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ο McFall θα πάει στο διάστημα. Αντίθετα, το πρακτορείο μεθοδικά τον υποβάλλει στις απαιτήσεις μιας εξάμηνης αποστολής στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. «Πρέπει να παρέχουμε δεδομένα για να δείξουμε ότι είναι δυνατό», είπε. «Οπότε δεν είναι όπως λένε οι περισσότεροι ότι δεν μπορείς να το κάνεις, ότι δεν είναι δυνατό». Είναι περισσότερο «δεν αμφιβάλλουμε ότι αυτό είναι δυνατό, απλώς κανείς δεν το έχει κάνει».

Καθώς οι διαστημικές επιχειρήσεις σχεδιάστηκαν για ικανούς ανθρώπους, οι δοκιμές στοχεύουν στη διερεύνηση ερωτημάτων όπως το πώς ο McFall θα κινούνταν και θα σταθεροποιούνταν στη μικροβαρύτητα και πώς οι συνθήκες στο διάστημα θα επηρέαζαν το προσθετικό του μέλος. Μέχρι στιγμής, όλα τα σημάδια υποδηλώνουν ότι η διαστημική πτήση είναι εφικτή για τον McFall, πυροδοτώντας την ελπίδα ότι αυτός – ή κάποιος με παρόμοια αναπηρία – θα μπορούσε τελικά να εκπαιδευτεί για μια επερχόμενη αποστολή. «Ελπίζω ότι μεταξύ του 2027 και του τέλους αυτής της δεκαετίας, θα δούμε έναν Ευρωπαίο αστροναύτη με σωματική αναπηρία ως μέλος του πληρώματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού».

Ενώ τα ευρήματα του οργανισμού είναι συγκεκριμένα για τον McFall, μέρος του στόχου του έργου είναι να χαράξει ένα μονοπάτι έτσι ώστε άλλα άτομα με αναπηρία – είτε παρόμοια με του McFall είτε όχι – θα μπορούσαν ενδεχομένως να ακολουθήσουν στο δρόμο του. «Αμφισβητούμε την αφήγηση γύρω από τη σωματική αναπηρία», είπε ο McFall. «Και αυτό δημιουργεί συζήτηση και καταρρίπτει το στίγμα».

Αυτή η συζήτηση περιλαμβάνει το ερώτημα πώς ακριβώς να αναφερθούμε στον McFall. Από τότε που ξεκίνησε με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, προσπάθησε να απωθήσει απαλά τον ευρέως χρησιμοποιούμενο τίτλο του παραστροναύτη. «Νομίζω ότι είναι χρήσιμο να κάνουμε μια συζήτηση για αυτό. Τι σημαίνει;» ρώτησε McFall. «Δεν είμαι παραχειρουργός, είμαι χειρουργός. Δεν είμαι παρα-μπαμπάς, είμαι μπαμπάς», είπε, περιγράφοντάς το ως «ολισθηρή πλαγιά» να προσθέτει κανείς το “para” μπροστά σε οτιδήποτε κάνει κάποιος με σωματική αναπηρία – εννοώντας ότι είναι καταστροφικό και στιγματίζει τον άνθρωπο. «Και νομίζω ότι αν συνεχίσουμε να το χρησιμοποιούμε, πιθανότατα θα συνεχίσει να δημιουργεί ένα χάσμα, κάτι που δεν είναι απαραίτητο».

Αυτή είναι μια άποψη που υπαινίσσεται τις ευρύτερες επιπτώσεις των προσπαθειών του για ώθηση των ορίων, οι οποίες έρχονται καθώς πολλοί με αναπηρίες σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν βαθιές διακρίσεις. Στοιχεία από όλη την ΕΕ δείχνουν ότι τα άτομα με αναπηρία είναι πιο πιθανό να είναι άνεργα και να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Αμφισβητώντας την αντίληψη των ανθρώπων για το πώς μοιάζει ένας αστροναύτης, ο McFall ελπίζει να καταργήσει κάποια από αυτά. «Κάνοντας αυτό, είναι μια ευκαιρία να δημιουργηθούν περισσότερες ευκαιρίες για άτομα με αναπηρίες σε διάφορους επαγγελματικούς τομείς», είπε. «Η δουλειά μου είναι να διασφαλίσω ότι οι άνθρωποι έχουν έναν καλά πολύπλευρο και ενημερωμένο ορισμό της αναπηρίας και του τι σημαίνει να είσαι ανάπηρος», πρόσθεσε. «Δεν είναι η εκδοχή της δεκαετίας του 1950 και του 1920 να είσαι ανάπηρος, ξέρεις;»

Πηγή: The Guardian