Ο χορογράφος Andi Xhuma «βρίσκεται κοντά στον εαυτό του» κι αυτό δεν είναι λίγο

Χρύσα Φωτοπούλου

Στη Σαμοθράκη, στο Σούνιο, στο αθηναϊκό κέντρο και σε Φεστιβάλ, σε ερείπια, Δεκέμβρηδες και Ιούλιους, σε δρόμους με το βάρος του καιρού, κάτω από ντοπαρισμένους ήλιους, ανάμεσα σε χιλιάδες άγνωστους, αδέσποτα και παιδεμένες ελπίδες. Εκεί κι εδώ. Ο ταλαντούχος Andi Xhuma αποσαφήνισε την ανησυχία, το βλέμμα του για μια πιο ακέραιη εκδοχή του κόσμου, επισημαίνοντας το άρρηκτο της τέχνης με την ευφυΐα, την ανθρωπιά, την ελευθερία και τη συλλογικότητα. Και χορεύοντας. Συνέχεια. Κάθε τόπος τον περιμένει. Και ο πιο αθέατος μοιάζει να έχει ανάγκη αυτή την ρωγμή (του) στο προβλεπόμενο. Ανατρέχω, συχνά, στη στιγμή που χορεύει, σε δρόμο του Κορυδαλλού, το «Σιγά μην κλάψω» με τη φωνή του Παύλου Φύσσα. Γιατί ακριβώς, εκεί στον Κορυδαλλό, ο Xhuma είναι όλα τα αντιφασιστικά ποιήματα της Γης. Εύκαμπτος, χωρίς να λυγίζει. Γεμάτος συλλογική μνήμη.

Και τίποτα να μην ήξερα γι’ αυτή την πόλη, την Αθήνα, παρατηρώντας εσένα και μόνο, την κίνησή σου και ό,τι σε περιέχει κάθε φορά στα videos, θα καταλάβαινα πολλά. Πώς το καταφέρνεις;

Η κατανόηση μιας μορφής τέχνης έχει πολλά φάσματα και θα έλεγε κανείς ότι είναι ευρεία και πολύπλοκη. Η δική μου προσπάθεια έχει να κάνει πάντα με την ειλικρίνεια και απλοποίηση των σύνθετων θεματικών, που μπορεί να προκύψουν από την κοινωνία κι αργότερα από την πόλη, που στεγάζει αυτή την κοινωνία.

Πώς είναι ο δρόμος; Πώς μαθαίνεται ο δρόμος και οι χιλιάδες άγνωστοι, που στέκονται ή σε προσπερνούν; Δέχεσαι μοιραία λίγη δόση από την ιστορία του καθένα;

Ο δρόμος δεν είναι παρά ένα πλαίσιο, το οποίο μεταβάλλεται ανάλογα με τους ανθρώπους και τα συστήματα, που τον περιβάλλουν. Μαθαίνεται μέσα από την επανάληψη. Όπως μαθαίνονται και διάφοροι άνθρωποι – άγνωστοι, που εμπεριέχονται σε αυτόν. Η αιώνια πρακτική της επανάληψης φέρνει την αφαίρεση και τη συρρίκνωση στους φόβους και τις ανασφάλειες. Δέχεσαι μια δόση μόνο μέσα από τη διάδραση και την παρατήρηση. Πράγμα που χρειάζεσαι -εν γένει- όταν δημιουργείς σε ένα τέτοιο πλαίσιο.

Πώς έφτασες ως εδώ; Στην αποφασιστικότητα απέναντι σε ό,τι σε συναρπάζει και σε κινητοποιεί. Τι έπαιξε σημαντικό ρόλο;

Η αποφασιστικότητά μου προκύπτει, συνήθως, από το μοτίβο του κορεσμού, που θέτω ο ίδιος στον εαυτό μου. Βρίσκω ότι, όταν φτάνω σε βαθιές καταστάσεις μοναξιάς και χάους, τότε γίνομαι πολύ κυνικός. Ξαφνικά, έχω μια διαύγεια μέσα στη δίνη και τότε παίρνω την απόφαση. Δεν θα το συνιστούσα. Είναι μια πρακτική, που δεν είναι πολύ καλά συντηρήσιμη. Πέρα από αυτό, έχω μια τεράστια αγάπη για την κίνηση και τη δημιουργία. Βρίσκω μεγάλη χαρά, λύνοντας διάφορα προβλήματα μέσω της κίνησης, αλλά και γρίφους, που θα καταλήξουν να πουν μια ιστορία.

Σε ποιο πεδίο νιώθεις περισσότερο ο εαυτός σου;

Τώρα τελευταία, έχω αντικαταστήσει το ρήμα της φράσης «είμαι ο εαυτός μου», με το ρήμα «βρίσκομαι κοντά σε αυτόν». Νιώθω, λοιπόν, πιο κοντά στον εαυτό μου είτε, όταν κάνω πράγματα που με φέρνουν σε ακραίες καταστάσεις σωματικά είτε όταν ξοδεύω χρόνο τελείως μόνος μου στη φύση.

Στην Ελλάδα, όλη η φάση φέρει πάντα έναν αγώνα, μια αγωνία, μια υπέρβαση. Πώς είναι να υπάρχεις ως δρώσα προσωπικότητα σε αυτόν τον τόπο;

Είμαι σε πολύ προνομιούχα θέση με το να μπορώ να κάνω τα πράγματα που θέλω και να βγάζω και το ψωμί μου από αυτό. Σίγουρα, είναι τρομερά στρεσογόνο να φτάνει κανείς σε μια τέτοια θέση και μπορώ να πω με σιγουριά πως υπήρξαν και θα υπάρχουν στιγμές, που ο καθένας μας θα αμφισβητήσει τις επιλογές του. Έχοντας πει αυτό, είναι, επίσης, και τρομερά επιβραβευτικό. Οπότε, ισορροπείται η κατάσταση κι εν τέλει ζεις μια πιο γεμάτη ζωή.

Η αφετηρία σου στον καλλιτεχνικό χώρο με ποιους σταθμούς σφραγίζεται;

Δεν ξέρω αν υπάρχουν πραγματικά σταθμοί. Κάνω πηγαίνοντας. Ίσως σε αυτό το «πηγαίνοντας», μόνο κοιτάζοντας πίσω μπορεί να ονομάσει κανείς «σταθμούς» κάποια πολύ σημαντικά γεγονότα. Για μένα, τουλάχιστον, έτσι συμβαίνει. Κάνω. Ό,τι μπορώ και ό,τι θέλω.

Τη δύναμη από πού την αντλείς;

Είναι πολύ πιθανό η δύναμη να αντλείται από κάποιο τραύμα. Τι τραύμα ακριβώς δεν γνωρίζω. Σήμερα, άκουσα σε μια εκπομπή ότι το ανδρικό φύλο έχει πολύ έντονη την σωματικότητα στην αντιμετώπιση του στρες και ταυτίστηκα. Δεν είναι όμως μόνο από τραύμα. Έχω μια τεράστια αγάπη για την ανθρωπότητα και θέλω να βλέπω τον εαυτό μου ως κάποιον, που βάζει ένα λιθαράκι για να γίνει αυτή καλύτερη. Αυτό από μόνο του μού δίνει μεγάλη δύναμη. Ελπιδοφόρα δύναμη.

Θυμάμαι ότι στην τσάντα πάντα κουβαλάς βιβλία. Αυτό τον καιρό, τι διαβάζεις;

Ξεκίνησα τους «Αδερφούς Καραμάζοφ», αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν το πολυδιαβάζω. Σκέφτομαι να πιάσω τον «Ξένο» του Καμύ και ίσως και Κάφκα, σύντομα.

Στο έχω πει, πολλές φορές, ότι το τραγούδι «Σιγά μην κλάψω» με τη φωνή του Παύλου Φύσσα, που χόρεψες σε δρόμο του Κορυδαλλού, συλλαβίζει όλα τα αντιφασιστικά ποιήματα του κόσμου. Μεγάλη στιγμή σου αυτή.

Προσωπικά, είχα τις αμφιβολίες μου για αυτό το βίντεο, διότι δεν ήξερα αν είμαι άξιος να θίξω αυτό το θέμα. Έκατσα για λίγο μπροστά από την ταμπέλα («Σιγά μη φοβηθώ» -18.9.2013) κι αναρωτιόμουν αν ήταν σωστό, ενώ είχα βάλει τη μουσική να παίζει. Έπειτα, ένας περαστικός μού έκανε νόημα να ανεβάσω την μουσική δυνατά. Το έκανα. Μετά, χόρεψα μια φορά, είδα ότι οι αντιδράσεις ήταν πολύ θετικές και μιλήσαμε λίγο με εκείνον τον άνθρωπο. Για μένα, ήταν το σημάδι ότι μπορώ να προχωρήσω. Ευτυχώς, αποδείχθηκε, την ίδια μέρα, ότι και άλλοι άνθρωποι έχουν τις ίδιες με εμένα ανησυχίες.