Το ήξερες πως η μουσική που ακούς συχνά μπορεί να σε βοηθήσει να μάθεις ευκολότερα; Όχι μόνο αυτό, αλλά τα αγαπημένα σου μουσικά κομμάτια έχουν την ικανότητα να επηρεάσουν τα συναισθήματά σου και να αναδιαμορφώσουν παλαιότερες – ενδεχομένως άσχημες – αναμνήσεις.
Η Yiren Ren, διδακτορική φοιτήτρια στη Σχολή Ψυχολογίας του Georgia TechRen, είναι επικεφαλής συγγραφέας δύο νέων ερευνητικών εργασιών στα περιοδικά PLOS One και Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience (CABN), που συνδέονται μεταξύ τους, καθώς και οι δύο «διερευνούν καινοτόμες εφαρμογές της μουσικής στη διαμόρφωση της μνήμης, προσφέροντας ιδέες τόσο για καθημερινή όσο και για κλινική χρήση».
«Η μία εργασία εξετάζει πώς η μουσική αλλάζει την ποιότητα της μνήμης όταν τη διαμορφώνει για πρώτη φορά – πρόκειται για τη μάθηση», λέει ο Thackery Brown, γνωστικός νευροεπιστήμονας, ενώ η δεύτερη «εστιάζει στις αναμνήσεις που έχει κάποιος ήδη και ρωτάει αν μπορεί να αλλάξει τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτές χρησιμοποιώντας μουσική».
Μουσική (καλής) διάθεσης
Όταν παρακολουθείς μία ταινία με δυνατή μουσική επένδυση – μουσική που δημιουργήθηκε για να προκαλέσει συναισθήματα – αυτό που ακούς σε οδηγεί ακριβώς εκεί που θέλει ο συνθέτης.
Στη μελέτη τους, οι Ren, Brown και οι συνεργάτες τους αναφέρουν ότι αυτό το είδος «μουσικής διάθεσης» μπορεί, επίσης, να είναι αρκετά ισχυρό, ώστε να αλλάξει τον τρόπο, με τον οποίο θυμάται κάποιος το παρελθόν του. Στην έρευνα, οι 44 συμμετέχοντες-φοιτητές του Georgia Tech άκουγαν soundtracks ταινιών ενώ ανακαλούσαν μια δυσάρεστη ανάμνηση. Έτσι, ενσωμάτωσαν στις αναμνήσεις τους νέα συναισθήματα που ταίριαζαν με τη διάθεση της μουσικής. Και το αποτέλεσμα ήταν διαρκές.
Μια ημέρα αργότερα, όταν οι συμμετέχοντες ανακάλεσαν τις ίδιες αναμνήσεις – αλλά χωρίς μουσική συνοδεία – η συναισθηματική τους διάθεση εξακολουθούσε να ταιριάζει με τον τόνο της μουσικής που είχαν ακούσει την προηγούμενη μέρα.
Δίνοντας θετικό πρόσημο στις «κακές» αναμνήσεις
Οι ερευνητές παρακολούθησαν την όλη διαδικασία με fMRI (λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού) και κατάφεραν να δουν την τροποποιημένη εγκεφαλική δραστηριότητατων συμμετεχόντων, την αυξημένη συνδεσιμότητα μεταξύ της αμυγδαλής, όπου γίνεται η επεξεργασία των συναισθημάτων, και άλλων περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη και την ενσωμάτωση πληροφοριών. «Αυτό ρίχνει φως στην πλαστικότητα της μνήμης ως απόκριση στη μουσική και στον ισχυρό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η μουσική στην αλλαγή των υφιστάμενων αναμνήσεών μας», λέει η Ren.
Η διδακτορική φοιτήτρια, η οποία παίζει πολλά διαφορετικά μουσικά όργανα, ενδιαφέρεται να ανακαλύψει πώς η μουσικοθεραπεία μπορεί να σχεδιαστεί για να βοηθήσει άτομα με διαταραχές της διάθεσης, όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) ή κατάθλιψη. Δεν υπάρχει μηχανή του χρόνου, που θα μας επιτρέψει να γυρίσουμε πίσω και να εισάγουμε χαρούμενη μουσική στο μείγμα, ενώ συμβαίνει ένα κακό γεγονός και σχηματίζεται μια μνήμη, «αλλά μπορούμε να ανασύρουμε παλιές αναμνήσεις ακούγοντας συναισθηματική μουσική», λέει ο Thackery Brown. «Και ίσως μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να αλλάξουν τα συναισθήματά τους και να αναδιαμορφώσουν τον συναισθηματικό τόνο που συνδέεται με ορισμένες αναμνήσεις».
Μουσική για εργασία και μελέτη
Η δεύτερη μελέτη θέτει κλασικά ερωτήματα: Πρέπει να ακούμε μουσική ενώ εργαζόμαστε ή μελετάμε; Και αν ναι, υπάρχουν πιο ωφέλιμα είδη μουσικής από άλλα; «Θέλαμε να διερευνήσουμε τις δυνατότητες της μουσικής ως μνημονικής συσκευής που μας βοηθά να θυμόμαστε πληροφορίες πιο εύκολα», λέει η Ren. Οι 48 συμμετέχοντες σε αυτή τη μελέτη κλήθηκαν να μάθουν ακολουθίες αφηρημένων σχημάτων, ενώ άκουγαν διάφορα είδη μουσικής. H Ren έπαιζε ένα μουσικό κομμάτι, σε ένα παραδοσιακό ή οικείο μοτίβο τόνου, ρυθμού και μελωδίας. Στη συνέχεια, έπαιξε το ίδιο ακριβώς σύνολο από νότες, αλλά εκτός σειράς, δίνοντας στο κομμάτι μια ατονική δομή.
Όταν άκουσαν οικεία, προβλέψιμη μουσική, οι συμμετέχοντες έμαθαν και θυμήθηκαν τις ακολουθίες των σχημάτων πιο γρήγορα, καθώς ο εγκέφαλός τους δημιούργησε ένα δομημένο πλαίσιο για τις νέες πληροφορίες. Εν τω μεταξύ, η μουσική που ήταν οικεία αλλά ακανόνιστη δυσκόλευε τους συμμετέχοντες να μάθουν. «Ανάλογα με την οικειότητα και τη δομή της, η μουσική μπορεί να βοηθήσει ή να εμποδίσει τη μνήμη μας», λέει η Ren.
Η θεραπευτική δύναμη της μουσικής
Στόχος της διδακτορικής φοιτήτριας είναι να αναπτύξει θεραπείες με βάση τη μουσική για καταστάσεις όπως η κατάθλιψη ή το PTSD, ενώ παράλληλα να διερευνήσει νέες στρατηγικές αποκατάστασης για ηλικιωμένα άτομα και άτομα με άνοια. «Αυτές οι πρώτες μελέτες αποκαλύπτουν ότι η μουσική μπορεί τόσο να βοηθήσει όσο και να εμποδίσει τη μνήμη μας, ανάλογα με την εξοικείωση και τη δομή της», λέει η Ren, η οποία δηλώνει ενθουσιασμένη που θα μπορέσει να συνδυάσει την αγάπη της για τη μουσική με τη μελέτη της πάνω στην ανθρώπινη μνήμη.
«Πιστεύω ότι η επόμενη φάση της έρευνάς μου θα μπορούσε να δώσει πολύτιμα στοιχεία για την υποστήριξη της ανάπτυξης παρεμβάσεων με βάση τη μουσική για την ψυχική υγεία και τη γνωστική λειτουργία», καταλήγει.
Πηγή: Pride / Futurity
