Τα sneakers έχουν γίνει, πλέον, η πρώτη επιλογή στα παπούτσια –όχι μόνο στον αθλητισμό– αλλά και στην καθημερινότητα ανδρών, γυναικών και παιδιών, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της μόδας.

Πώς όμως ξεκίνησε η ιστορία των αθλητικών;

Η δημιουργία του πρώτου αθλητικού παπουτσιού χρονολογείται πριν από περίπου 200 χρόνια. Τα πρώτα sneakers ήταν από δέρμα, που όμως είχε την τάση να ξεχειλώνει, όταν βρεχόταν με αποτέλεσμα να φθείρεται πολύ εύκολα και γρήγορα.

19ος αιώνας: Οι πρώτες καινοτομίες

Κατά τον 19ο αιώνα, τα παπούτσια με σόλα από καουτσούκ κατασκευάζονταν κυρίως από εταιρείες ελαστικών, όπως η Goodyear και η Dunlop. Η επόμενη γενιά αθλητικών παπουτσιών δημιουργήθηκε από την “The Liverpool Rubber Company”, που ιδρύθηκε από την Dunlop, την δεκαετία του 1830. Η Dunlop έφτιαξε πάνινα παπούτσια με λαστιχένιες σόλες, γνωστά ως παπούτσια για την άμμο, που τα φορούσαν οι βικτωριανοί στην παραλία. Το 1852, ο Joseph.W.Foster – ιδρυτής της Boulton Company – (τώρα Reebok) ήταν ο πρώτος, που πρόσθεσε καρφιά στο κάτω μέρος της σόλας για καλύτερη επαφή με το έδαφος.

Όλα άλλαξαν, όταν το καουτσούκ άρχισε να χρησιμοποιείται για βιομηχανικούς σκοπούς. Τα πάνινα παπούτσια με τη λαστιχένια σόλα, άρχισαν να παράγονται μαζικά και απέκτησαν φανατικούς θαυμαστές. Ήταν επίπεδα, ελαφριά, ευέλικτα και επέτρεπαν έναν άνετο περπάτημα– και το όνομά τους “sneakers”, προήλθε από το ρήμα «sneak», που σημαίνει κινούμαι αθόρυβα.

Για πολύ καιρό, τα αθλητικά παπούτσια θεωρούνταν πολυτέλεια. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η χρήση και η κατασκευή αθλητικών παπουτσιών έγινε πιο μαζική κυρίως λόγω της πτώσης του κόστους τους. Ο ιστορικός Τόμας Τέρνερ, ορίζει τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ως μια εποχή, όπου η βιομηχανική πρόοδος και η κοινωνικές αλλαγές συνδυάστηκαν με έναν αυξανόμενο ενθουσιασμό για αθλητικές δραστηριότητες. Δημιουργήθηκε έτσι η ανάγκη για έναν πιο εξειδικευμένο τύπο υποδημάτων. Η Dunlop κυκλοφόρησε το εμβληματικό πλέον, “Green Flash” μοντέλο τους το 1929, το οποίο φορούσε ο θρύλος του τένις Fred Perry στο Wimbledon.

20ος αιώνας: Η εξέλιξη συνεχίζεται

Ο Adolf Dassler, το 1920 σχεδίασε μια μεγάλη ποικιλία από παπούτσια για τρέξιμο με επίκεντρο αθλητές στίβου και δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Το 1925, μάλιστα, παρουσίασε μια νέα πατέντα, στην οποία ενσωμάτωσε ειδικά μαξιλαράκια κάτω από τη σόλα. Οι δημιουργίες του έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως οι καλύτερες, από πολλούς αθλητές, όπως ο Jesse Owens. Το πρώτο χρυσό μετάλλιο, που έλαβε αθλητής, φορώντας τα παπούτσια των αδελφών Dassler ήταν στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928, στο Άμστερνταμ.

Το 1948, οι αδελφοί Dassler δημιούργησαν δύο από τις μεγαλύτερες, σήμερα, εταιρείες αθλητικών στον κόσμο. Ίδρυσαν την “Addams”, η οποία αργότερα έγινε “Adidas” και τη “Ruda”, η οποία αργότερα έγινε “Puma”. Το 1949, πρόσθεσαν τρεις πλαϊνές λωρίδες, δίνοντάς τους το εμβληματικό χαρακτηριστικό τους. Το 1960, η New Balance κατασκεύασε το “Trackster”. Τα πρώτα παπούτσια τρεξίματος, με ειδική τρακτερωτή σόλα, που ενίσχυε την απορρόφηση των κραδασμών και απέτρεπε τους τραυματισμούς, οι οποίοι ήταν συνηθισμένοι λόγω των μεταλλικών καρφιών που είχαν μέχρι τότε τα αθλητικά παπούτσια.

Στην δεκαετία του 1970, το τρέξιμο ήταν δημοφιλής άσκηση για όλους. Έτσι, οι εταιρείες αθλητικών ειδών άρχισαν να φτιάχνουν αθλητικά παπούτσια για τρέξιμο με πιο εξελιγμένη τεχνολογία. Τότε ξεκινά και το φαινόμενο της “Nike”, από την εμμονή ενός από τους ιδρυτές της, του Bill Bauerman, να φτιάχνει ελαφριά αθλητικά ρούχα και να πειραματίζεται με νέες τεχνολογίες. Αυτός ο πειραματισμός οδήγησε στην δημιουργία του ιστορικού πλέον μοντέλου “Nike Waffle Trainer”. Στην δεκαετία του 1980, η Nike, η Reebok και η Adidas κυριάρχησαν στην αγορά αθλητικών παπουτσιών με πολλές προσωπικότητες να φορούν και να προωθούν τα νέα τους σχέδια και τεχνολογίες.

Το 1984, η Adidas Micropacer παρουσίασε τον ηλεκτρονικό βηματομετρητή ενσωματωμένο στη γλώσσα – την πρώτη προσπάθεια συγχώνευσης ηλεκτρονικών συσκευών με παπούτσια. Το 1986, η ASICS κυκλοφόρησε το πρώτο μοντέλο για τρέξιμο με μαξιλάρι σιλικόνης GEL. Βρέθηκε ότι απορροφά 28% περισσότερους κραδασμούς από τις συνηθισμένες αερόσολες. Το σύστημα “Cush GEL” εξακολουθεί να υπάρχει στα περισσότερα μοντέλα ACICS ακόμα και σήμερα. Ταυτόχρονα, η Nike παρουσίασε το “Air Jordan I.”. Αυτή η κυκλοφορία σηματοδότησε ότι η τεχνολογία στα αθλητικά παπούτσια είχε γίνει πλέον μόδα. Το 1987, η Nike έφερε επανάσταση στον κόσμο των αθλητικών ειδών, δημιουργώντας το “Nike Air Max”- το πρώτο αθλητικό παπούτσια στον κόσμο με ορατό μαξιλάρι αέρα στη σόλα.

21ος αιώνας: Η κυριαρχία της τεχνολογίας

Στον 21ο αιώνα, η τεχνολογία των αθλητικών παπουτσιών εξελίσσεται ραγδαία. Η πρώτη έκδοση του μινιμαλιστικού παπουτσιού “Nike Free” παρουσιάστηκε στους αθλητές το 2004, ωστόσο, πολλοί επέλεξαν να το φορούν και στην καθημερινότητά τους. Το 2005, η Vibram κυκλοφόρησε ένα μοντέλο με πέντε ακίδες ειδικό για καγιάκ, που όμως επιλέχθηκε και από τους δρομείς ως ένα μίνιμαλ αθλητικό παπούτσι, που επέτρεπε στο πόδι να κινείται πιο φυσικά. Το 2006, η Nike κυκλοφόρησε το “Nike+ Air Zoom Moire”, το οποίο μέσω του συγχρονισμού με το iPod επέτρεπε την καταγραφή των θερμίδων, την απόσταση και το χρόνο άσκησης.

Το 2013, η New Balance παρουσίασε τα πρώτα sneakers με τεχνολογία 3D printing. Ένα λέιζερ σκανάρει τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά του ποδιού και δημιουργεί μια σόλα ειδικών προδιαγραφών, «τυπώνοντας» τη μέσω του 3D εκτυπωτή. Αυτές τις μέρες, οι εταιρείες υποδημάτων προσφέρουν μια πολύ μεγάλη ποικιλία από αθλητικά παπούτσια για όλα τα γούστα. Η διαφορά πλέον έγκειται, στο ότι μπορεί κανείς να επιλέξει το σωστό παπούτσι για το δικό του πόδι και τις δικές του ανάγκες.

Η εμπορευματοποίηση του “cool”

Έρευνα της κοινωνιολόγου Yuniya Kawamura για τα αθλητικά παπούτσια ορίζει τρία κύματα του φαινομένου. Το πρώτο κύμα στη δεκαετία του 1970 ορίστηκε από την κουλτούρα των underground sneaker και την εμφάνιση του hip-hop. Το μοντέλο “Samba” της Adidas, για παράδειγμα, έγινε βασικό μέρος της “Terrace Fashion” στην υποκουλτούρα των οπαδών του ποδοσφαίρου.

Το δεύτερο κύμα του φαινομένου ξεκίνησε το 1984 με την κυκλοφορία των Nike Air Jordans. Αυτό οδήγησε στην αναβάθμιση των sneakers σε είδος κοινωνικού στάτους, και τροφοδοτήθηκε μέσω της προβολής τους από διάφορες διασημότητες. Τα υποδήματα είναι πλέον η κατηγορία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην online luxury αγορά και τα sneakers έχουν συμβάλει σημαντικά σε αυτή την ανάπτυξη.

Για την Kawamura, το τρίτο κύμα χαρακτηρίζεται από την ψηφιακή εποχή και την επακόλουθη ανάπτυξη στο μάρκετινγκ και την κουλτούρα μεταπώλησης αθλητικών παπουτσιών. Η παρουσία των «sneakerheads», που συλλέγουν και εμπορεύονται αθλητικά παπούτσια αυξάνεται συνεχώς. Η Nike και η Adidas κυκλοφορούν τακτικά περιορισμένες εκδόσεις παπουτσιών, που σχετίζονται με μια διασημότητα, ένα αστέρι του hip-hop ή έναν αθλητή.

Δεν είναι ασυνήθιστο άνθρωποι να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να πάρουν στα χέρια τους αυτά τα σπάνια μοντέλα και να κάνουν ουρές όλη την νύχτα έξω από ένα κατάστημα. Από τον αθλητισμό μέχρι την μόδα, το συμπέρασμα είναι ένα: τα sneakers κυριαρχούν στην αγορά, ως ένα από τα πιο πολυαγαπημένα κομμάτια μόδας.

Πηγές: nrg-sportshop.com, theconversation.com