Πενήντα χρόνια μετά την πρώτη κλήση κινητού τηλεφώνου, η τεχνολογία που κουβαλάμε στην τσέπη μας συμβάλλει στην δημιουργία του μεγαλύτερου συστήματος ανίχνευσης σεισμών στον κόσμο. Πώς;

Στις 25 Οκτωβρίου 2022, ένας σεισμός μεγέθους 5,1 βαθμών συγκλόνισε την περιοχή Bay Area της Καλιφόρνιας. Ευτυχώς, ήταν περισσότερο ένας κρότος παρά μια βίαιη δόνηση, αλλά οι αναφορές από κατοίκους σε όλη την περιοχή κατέκλυσαν το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS) από όσους τον είχαν αισθανθεί. Δεν αναφέρθηκαν ζημιές, αλλά ο σεισμός ήταν σημαντικός και με έναν άλλο τρόπο – πολλοί άνθρωποι στην περιοχή έλαβαν ειδοποιήσεις στα τηλέφωνά τους, πριν αρχίσει ο σεισμός.

Παρόμοιες προειδοποιήσεις έδωσαν στους κατοίκους της Νότιας Καλιφόρνιας έως και 30 δευτερόλεπτα προειδοποίησης, πριν από έναν σεισμό μεγέθους 5,2 βαθμών με επίκεντρο ακριβώς νότια της πόλης Μπέικερσφιλντ το βράδυ της 6ης Αυγούστου 2024. Ακόμα πιο κρίσιμο είναι ότι πολλά από αυτά τα τηλέφωνα βοήθησαν στον εντοπισμό του σεισμού.

Η Google συνεργάζεται με το USGS και ακαδημαϊκούς σε διάφορα πανεπιστήμια της Καλιφόρνια για την ανάπτυξη ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, που ειδοποιεί τους χρήστες λίγα δευτερόλεπτα πριν από την άφιξη των δονήσεων. Πρόκειται για ένα σύντομο παράθυρο προειδοποίησης, αλλά λίγα δευτερόλεπτα μπορούν να δώσουν αρκετό χρόνο για να προστατευτείτε κάτω από ένα τραπέζι ή ένα γραφείο. Μπορεί, επίσης, να είναι αρκετός χρόνος για να επιβραδυνθούν τα τρένα, να σταματήσουν τα αεροπλάνα από την απογείωση ή την προσγείωση και να εμποδίσουν τα αυτοκίνητα να εισέλθουν σε γέφυρες ή σήραγγες. Ως εκ τούτου, αυτό το σύστημα είναι πιθανό να σώσει ζωές, όταν χτυπήσουν ισχυρότεροι σεισμοί.

Το συγκεκριμένο σύστημα, χρησιμοποιεί δεδομένα από δύο πηγές. Αρχικά, το σύστημα βασιζόταν σε ένα δίκτυο 700 σεισμομέτρων – συσκευών που ανιχνεύουν τις σεισμικές δονήσεις της γης – που είχαν εγκατασταθεί σε όλη την πολιτεία από σεισμολόγους του USGS, του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας και της πολιτειακής κυβέρνησης. (Σεισμόμετρα σε δύο άλλες πολιτείες των ΗΠΑ – το Όρεγκον και την Ουάσινγκτον – τροφοδοτούν επίσης το σύστημα, γνωστό ως ShakeAlert).Αλλά η Google έχει επίσης δημιουργήσει το μεγαλύτερο δίκτυο ανίχνευσης σεισμών στον κόσμο μέσω τηλεφώνων που ανήκουν σε μέλη του κοινού.

Τα περισσότερα smartphones, που χρησιμοποιούν το λειτουργικό σύστημα Android της Google διαθέτουν ενσωματωμένα επιταχυνσιόμετρα – το κύκλωμα που ανιχνεύει πότε ένα τηλέφωνο κινείται. Αυτά χρησιμοποιούνται, συνήθως, για να λένε στο τηλέφωνο να επαναπροσανατολίσει την οθόνη του από κατακόρυφη σε οριζόντια λειτουργία όταν γέρνει, για παράδειγμα, κι επίσης βοηθούν στην παροχή πληροφοριών σχετικά με τον αριθμό των βημάτων για τον ενσωματωμένο ανιχνευτή φυσικής κατάστασης της Google.

Όμως οι αισθητήρες είναι εκπληκτικά ευαίσθητοι και μπορούν, επίσης, να λειτουργήσουν σαν ένα μίνι σεισμόμετρο. Η Google εισήγαγε μια λειτουργία που επιτρέπει στους χρήστες να επιτρέπουν στο τηλέφωνό τους να στέλνει αυτόματα δεδομένα στο σύστημα ειδοποιήσεων για σεισμούς Android, εάν η συσκευή τους λαμβάνει δονήσεις που είναι χαρακτηριστικές των πρωτογενών κυμάτων (P) ενός σεισμού. Συνδυάζοντας δεδομένα από χιλιάδες ή και εκατομμύρια άλλα τηλέφωνα, το σύστημα μπορεί να υπολογίσει αν συμβαίνει σεισμός και πού. Στην συνέχεια, μπορεί να στείλει ειδοποιήσεις σε τηλέφωνα στην περιοχή όπου είναι πιθανό να χτυπήσουν τα σεισμικά κύματα, δίνοντας μια έγκαιρη προειδοποίηση.

Κι επειδή τα ραδιοσήματα ταξιδεύουν ταχύτερα από τα σεισμικά κύματα, οι ειδοποιήσεις μπορούν να φτάσουν πριν από την έναρξη της δόνησης σε περιοχές μακριά από το επίκεντρο. Ο Marc Stogaitis, μηχανικός λογισμικού στο Android, το έθεσε ως εξής: «Ουσιαστικά αγωνιζόμαστε με την ταχύτητα του φωτός (που είναι περίπου η ταχύτητα με την οποία ταξιδεύουν τα σήματα από ένα τηλέφωνο) ενάντια στην ταχύτητα ενός σεισμού. Και για καλή μας τύχη, η ταχύτητα του φωτός είναι πολύ πιο γρήγορη».

Καθώς τα περισσότερα δεδομένα προέρχονται από το πλήθος, η τεχνολογία ανοίγει τη δυνατότητα παρακολούθησης για σεισμούς σε περιοχές, όπου δεν υπάρχουν εκτεταμένα δίκτυα ακριβών σεισμομέτρων. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνει τη δυνατότητα παροχής ειδοποιήσεων για σεισμούς ακόμη και σε απομακρυσμένες και φτωχότερες περιοχές του κόσμου.

Η ανίχνευση σεισμών τον Οκτώβριο του 2022

Τον Οκτώβριο του 2022, οι μηχανικοί της Google είδαν τα τηλέφωνα σε όλη την περιοχή του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο να φωτίζονται με δεδομένα ανίχνευσης σεισμών καθώς τα σεισμικά κύματα ταξίδευαν προς τα έξω από το επίκεντρο. Το σύστημα λαμβάνει πλέον τακτικά αυτές τις δονήσεις, οι οποίες στη συνέχεια εκδίδονται ως ειδοποιήσεις από το ShakeAlert του USGS, όταν ξεπερνούν τα βασικά όρια, ενεργοποιώντας μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα των χρηστών σε περιοχές που ενδέχεται να πληγούν. Ενώ οι ειδοποιήσεις μπορούν να ληφθούν σε τηλέφωνα Android, οι άνθρωποι στην Καλιφόρνια, το Όρεγκον και την Ουάσιγκτον μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή MyShake App, η οποία αναπτύχθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ. Και αυτή μετατρέπει τα κινητά τηλέφωνα των χρηστών σε ανιχνευτές σεισμών όταν είναι ακίνητα και στέλνει ειδοποιήσεις με βάση τη θέση του τηλεφώνου.

Οι σεισμοί είναι συχνό φαινόμενο στην Καλιφόρνια, η οποία βιώνει έως και 100 μικρούς σεισμούς την ημέρα. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι πολύ μικροί για να τους αισθανθεί κανείς. Ωστόσο, υπάρχουν συνήθως αρκετοί μεγαλύτεροι σεισμοί στην Καλιφόρνια ετησίως, με περίπου 15-20 σεισμούς μεγέθους άνω των 4,0 Ρίχτερ. Ευρύτερα, από τα περίπου 16 δισεκατομμύρια κινητά τηλέφωνα που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια «τρέχουν» Android σε αυτά και το σύστημα ειδοποιήσεων για σεισμούς είναι πλέον διαθέσιμο σε περισσότερες από 90 χώρες που είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε σεισμούς.

Όμως το σύστημα έχει τους περιορισμούς του, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές όπου υπάρχουν λίγοι χρήστες τηλεφώνων και σε σεισμούς που συμβαίνουν στην ανοικτή θάλασσα, όπου μπορούν να προκαλέσουν τσουνάμι. Κι ενώ μπορεί να βοηθήσει στην έκδοση προειδοποιήσεων μερικά δευτερόλεπτα νωρίτερα, η επιστήμη της πρόβλεψης των σεισμών προτού συμβούν παραμένει τόσο άπιαστη όσο ποτέ άλλοτε.

Πώς, όμως, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τις ειδοποιήσεις σεισμού;

Οι ρυθμίσεις για την ενεργοποίηση των ειδοποιήσεων σεισμού σε τηλέφωνα με λειτουργικό Android βρίσκονται στην ενότητα Ασφάλεια και έκτακτη ανάγκη της εφαρμογής Ρυθμίσεις του τηλεφώνου σας. Το σύστημα απαιτεί πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω wi-fi ή δεδομένων κινητής τηλεφωνίας. Οι κάτοχοι iPhone που ζουν στην Ιαπωνία μπορούν, επίσης, να ενεργοποιήσουν τις ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης στο τμήμα ειδοποιήσεων των ρυθμίσεων της συσκευής τους.

Πηγή: BBC.com /Athensvoice