Στις 16 Απριλίου του 1999, το «Όλα για τη μητέρα μου», η 13η ταινία του Pedro Almodóvar, για την οποία κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας, έκανε πρεμιέρα στους ισπανικούς κινηματογράφους. Με πρωταγωνίστριες γεμάτες ταλέντο με επικεφαλής, τις Cecilia Roth, Marisa Paredes, Penélope Cruz, Candela Peña και Rosa María Sardá, η ταινία αφηγείται την ιστορία της Manuela που, αφού έχασε τον γιο της στα 17α γενέθλιά του, επιστρέφει στη Βαρκελώνη για να αναζητήσει τον πατέρα του αγοριού σε ένα αντίστροφο ταξίδι από εκείνο που έκανε όταν ήταν έγκυος. Μια ωδή στο κόκκινο, το συναίσθημα, τη γυναικεία αλληλεγγύη, τις ηθοποιούς και τη μητρότητα.

Με αφορμή τα 25 χρόνια από την πρεμιέρα της ταινίας και με αφορμή τις προβολές της στην Αθήνα που συνεχίζονται και αυτή την εβδομάδα, βρήκαμε εννιά κάπως παράξενα γεγονότα που ίσως δεν ξέρατε για το αριστούργημα του κινηματογραφιστή από τη La Mancha. Φροντίστε να μη χάσετε αυτή την ταινία αν λαχταράτε τη συγκίνηση και σας έχει λείψει το συναίσθημα.

Kiti Manver, η καταγωγή της Manuela

Ο πολύ σύντομος χαρακτήρας που έπαιξε η Kiti Manver στο «Το μυστικό μου λουλούδι» ήταν το μικρόβιο από το οποίο γεννήθηκε η Manuela της Cecilia Roth στο «Όλα για τη μητέρα μου». Σε εκείνη την ταινία, η Manver έπαιζε μια νοσοκόμα που συμμετείχε με τους γιατρούς σε ένα σεμινάριο μεταμοσχεύσεων όπου προσποιήθηκε ότι έλαβε την είδηση ​​του θανάτου του γιου της. «Η ιδέα μου, στην αρχή, ήταν να κάνω μια ταινία για την υποκριτική ικανότητα ορισμένων ανθρώπων που δεν είναι ηθοποιοί», εξήγησε ο Pedro. «Δεν το ήξερα τότε, αλλά η ικανότητα μιας γυναίκας να προσποιείται θα ήταν το θέμα της 13ης ταινίας μου».

Η εκ νέου συνάντησή του με τη Cecilia Roth, 13 χρόνια μετά

Ηθοποιός και σκηνοθέτης συναντήθηκαν ξανά 13 χρόνια μετά το «Τι έχω κάνει για να το αξίζω αυτό;», όπου η ηθοποιός είχε έναν μικρό χαρακτήρα ως πρωταγωνίστρια μιας τηλεοπτικής διαφήμισης. «Έχει ωριμάσει, έχει μεγαλώσει», είπε τότε ο σκηνοθέτης. «Για μένα, δεν υπάρχει μεγαλύτερο θέαμα από το να βλέπω μια ηθοποιό να κλαίει. Και η Cecilia έχει χύσει δάκρυα εδώ. Διαφανή, χειμαρρώδη. Τα τινάζει σα να κάνει εμετό. Και, όταν φτάνουν, έχουν καθαρτική ποιότητα. Δεν ξέρω πώς, κατά τη διάρκεια των τριών μηνών που διήρκεσαν τα γυρίσματα, ήξερε πώς να συγκρατείται και να είναι πέρα ​​από τον πόνο, αλλά πάντα να τον αντικατοπτρίζει». Όσα χρόνια κι αν περάσουν, η Roth θα θυμάται πάντα αυτόν τον χαρακτήρα ως έναν από τους πιο έντονους στη φιλμογραφία της: «Αγάπησα πολύ τη Manuela. Αυτή, όπως και εγώ, ήρθε από μια μακρινή χώρα, ήθελε να εφεύρει μια ζωή σε άλλο μέρος και τα κατάφερε, βάζοντας το ένα τούβλο στο άλλο, να χτίσει αυτή τη ζωή λίγο πολύ παρόμοια με αυτή των ονείρων της».

Μια ταινία ωδή στις ηθοποιούς που ερμηνεύουν ηθοποιούς

Η Gena Rowland από το “Opening Night”, η Bette Davis από το “All About Eve”, η Romy Schneider από το “The important thing is to love”… Ως συνήθως στη φιλμογραφία του, ο Pedro εμπνεύστηκε από τις αγαπημένες του ερμηνεύτριες. Ωστόσο, με αυτή την ευκαιρία θέλησε να αφιερώσει την ταινία σε ηθοποιούς που έχουν παίξει ηθοποιούς σε ταινίες. «Πάντα με ενδιέφεραν οι ταινίες που αντικατοπτρίζουν τον κόσμο του κινηματογράφου. Δεν αναφέρομαι σε εκείνα που μιλούν για τη γλώσσα, αλλά σε εκείνα που λένε ιστορίες ηθοποιών, σκηνοθετών, συγγραφέων, παραγωγών, στυλιστών… Ταινίες που η πλοκή τους είναι ο ίδιος ο κινηματογράφος και οι άνθρωποι που τον κάνουν, το μεγαλείο και η αηδία του».

Το αφιέρωμα διαμορφώθηκε μέσω της Huma Rojo, του χαρακτήρα που υποδύεται η Marisa Paredes. «Ο Pedro το έγραψε σκεπτόμενος εμένα. Είναι ένα αληθινό δώρο στο οποίο έβαλε τη γοητεία που νιώθει για το θέατρο», δήλωσε η ηθοποιός.

Ο μονόλογος της Agrado υπήρξε!

«Με λένε Agrado γιατί προσπάθησα μόνο να κάνω τη ζωή ευχάριστη για τους άλλους»… Ο μονόλογος που απήγγειλε η Antonia San Juan έγινε σύμβολο της ταινίας. Ωστόσο, δεν ήταν η αρχική ιδέα του Almodóvar, αλλά εμπνεύστηκε από ένα πραγματικό ανέκδοτο που συνέβη με την ηθοποιό Lola Membibres στην Αργεντινή. «Το ηλεκτρικό σύστημα του θεάτρου όπου έπαιζε χάλασε την ώρα της παράστασης. Η Membibres, που δεν φοβόταν τίποτα, αποφάσισε να είναι αυτή που από τη σκηνή και φωτίζοντας τον εαυτό της με ένα αναμμένο κερί, θα ανακοίνωνε τα νέα. «Αφού είσαι εδώ, θα σου ζητούσα να μείνεις και υπόσχομαι να σε διασκεδάσω λέγοντάς σου την ιστορία της ζωής μου», είπε. Εκείνο το απόγευμα, η Doña Lola έδωσε την παράσταση της ζωής της», θυμάται ο Pedro.

Για πρώτη φορά Βαρκελώνη

Για πρώτη φορά και ως αφιέρωμα στην πρωταγωνίστρια της ταινίας, ο Pedro άφησε την αγαπημένη του Μαδρίτη για να κάνει γυρίσματα στη Βαρκελώνη. Η Sagrada Familia, η Borne, η γοτθική συνοικία ή η Plaza Real είναι μερικά από τα σκηνικά που γίνονται ένας άλλος χαρακτήρας της ιστορίας. Η Barcelona ποτέ δεν φαινόταν τόσο όμορφη στη μεγάλη οθόνη.

Η ευγένεια ως κίνητρο

«Πάντα εμπιστευόμουν την καλοσύνη των ξένων», έλεγε η Blanche Dubois στο «Λεωφορείον ο Πόθος». Το κείμενο του Τένεσι Ουίλιαμς έχει καθοριστική σημασία στην ταινία, και όχι μόνο λόγω των πολλαπλών αναφορών που γίνονται σε αυτόν και στο έργο του σε διάφορες σεκάνς. Για τον Pedro, η αυθόρμητη αλληλεγγύη μεταξύ των γυναικών – την οποία αργότερα θα αντανακλούσε τόσο καλά στο «Volver» – έγινε ο σύνδεσμος μεταξύ των διαφορετικών ιστοριών που διασταυρώνονται στο «Όλα για τη μητέρα μου».

Η φυγή και ο Esteban

«Η Manuela φεύγει. Αποδρά πάντα με τρένο, διασχίζοντας ατελείωτες σήραγγες. Και όλες οι αποδράσεις της σημαδεύονται από Esteban». Η αξέχαστη σεκάνς της Cecilia Roth στο τρένο ενώ το “Τajabone” του Isnael Lo παίζει στο βάθος είναι μόνο μία από τις κορυφές στις οποίες αρθρώνεται μια τριγωνική πλοκή που κλείνει τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη.

Την πρώτη φορά που έφυγε, δραπέτευε από τον Esteban, τον πατέρα του γιου που περίμενε και τον οποίο θα αποκαλεί με το όνομα αυτού. Τη δεύτερη φορά που φεύγει παίρνει μαζί της και τον Esteban, τον γιο του, αυτή τη φορά με τη μορφή μιας φωτογραφίας και του σημειωματάριου του. Στην τρίτη απόδραση, επίσης με τρένο, ο Esteban είναι ένα οροθετικό μωρό λίγων μηνών, γιος της αδερφής Rosa (Penélope Cruz), το οποίο πρέπει να προστατεύσει από τη γιαγιά του.

Ένα “screw-ball drama”

«Ένα τρελό, μπαρόκ δράμα με ακραίους χαρακτήρες που ξυλοκοπούνται κατά τύχη». Ο Almodóvar επινόησε τον όρο “screwball drama” – αναφερόμενος στην τρελή αμερικανική κωμωδία screwball – για να εντάξει την ταινία του σε ένα είδος. «Ως αντίστιξη, αποφάσισα ότι η υποκριτική έπρεπε να είναι ριζικά νηφάλια, ακόμη και άνυδρη. Αυτό ήταν το κλειδί και η πρόκληση που ανέλαβε αμέσως η υπέροχη ομάδα ηθοποιών».

Τα βραβεία

Το «Όλα για τη μητέρα μου» έγινε η πρώτη ισπανική ταινία που κέρδισε τόσο το Όσκαρ όσο και τη Χρυσή Σφαίρα. Ακόμα κέρδισε και το BAFTA, 7 βραβεία Goya και το βραβείο Fotogramas de Plata για την Καλύτερη Ηθοποιό του Κινηματογράφου Cecilia Roth.

Πηγή: Fotogramas