Ένα πιο πράσινο, ψηφιακό και συμμετοχικό μέλλον μας περιμένει σε ότι αφορά το ρόλο του καταναλωτή ενέργειας μέσα στην ευρύτερη οικονομία. Οι νέες τεχνολογίες και ιδέες που εφαρμόζονται πλέον σημαίνουν ότι κινούμαστε μακριά από το στατικό ρόλο που είχε παλαιότερα ο καταναλωτής και προς μια πιο δραστήρια και ουσιαστική του παρουσία.
Η κυβέρνηση έχει θέσει ψηλά στην ατζέντα τη συγκεκριμένη προσπάθεια επειδή μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη. Καταρχήν είναι ζήτημα ενεργειακής δημοκρατίας να μπορεί ο πολίτης να γίνει μέτοχος στην ενεργειακή μετάβαση, επενδύοντας σε τεχνολογίες όπως φωτοβολταϊκά, μπαταρίες και ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ο στόχος που έχει τεθεί για διείσδυση των ΑΠΕ σε ποσοστό 80% ως το 2030 δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί δίχως αυτή τη μετεξέλιξη, ούτε και ο αντίστοιχος για την ενεργειακή αποδοτικότητα.
Παράλληλα, είναι και θέμα εξοικονόμησης χρημάτων και ενέργειας που μεταφράζονται σε ανταγωνιστικότητα και περισσότερη ασφάλεια για τη χώρα. Έννοιες όπως το net metering μέχρι τώρα και το net billing στο εξής δίνουν την ευκαιρία δραστικού περιορισμού των λογαριασμών ρεύματος. Σε συνδυασμό με τους έξυπνους μετρητές, τα δυναμικά τιμολόγια και τις μπαταρίες, ο καταναλωτής θα μπορεί να αποκομίσει ακόμα υψηλότερα οφέλη.
Ήδη από φέτος ξεκινά η μαζική εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών που θα επιτρέψουν τη ζωνική τιμολόγηση, δηλαδή διαφορετικές τιμές μέσα στην ίδια ημέρα. Ο καταναλωτής θα λαμβάνει, για παράδειγμα, ένα μήνυμα από τον προμηθευτή του ότι αν μειώσει την κατανάλωση για ορισμένες ώρες και τη μεταφέρει σε άλλες, τότε θα έχει ένα συγκεκριμένο όφελος στο λογαριασμό του.
Αντίστοιχα, το ΥΠΕΝ μετά την επιτυχημένη μεταρρύθμιση στη λιανική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος που έλαβε χώρα στις αρχές του 2024, συνεχίζει να δίνει έμφαση στον ανταγωνισμό και την εξασφάλιση δίκαιων τιμών. Στόχος για το άμεσο μέλλον είναι η απλοποίηση της διαδικασίας αλλαγής προμηθευτή ώστε να γίνεται πιο γρήγορα και εύκολα και να μην υπάρχουν εμπόδια. Με τον τρόπο αυτό οι καταναλωτές θα μπορούν μήνα με το μήνα να εκμεταλλευτούν τα φθηνότερα διαθέσιμα τιμολόγια χωρίς κωλύματα.
Στο ευρύτερο πεδίο της ενεργειακής πολιτικής, διαπιστώνουμε ότι πέρα από τις ώριμες πράσινες τεχνολογίες, δηλαδή τα χερσαία αιολικά, τα φωτοβολταϊκά και την αποθήκευση με μπαταρίες, καλούμαστε να κάνουμε τα πρώτα μας βήματα και σε μια σειρά από αναδυόμενες. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα υπεράκτια αιολικά όπου ο στόχος είναι να υλοποιηθούν έργα 1,9 GW ως το 2030.
Παράλληλα, ενδιαφέρον έχει εκφραστεί από τον εγχώριο κλάδο για τα πρώτα έργα στο πράσινο υδρογόνο που παράγεται μέσω ΑΠΕ και μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην απανθρακοποίηση τομέων όπως οι βαριές μεταφορές και η βιομηχανία.
Υπάρχουν, όμως, και άλλες υποσχόμενες τεχνολογίες στον ορίζοντα, όπως για παράδειγμα, η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, τα ανανεώσιμα ναυτιλιακά και αεροπορικά καύσιμα, διάφορες τεχνολογίες μπαταριών, τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής από κύματα ή παλίρροια και το Direct Air Capture. Η καθεμία ωριμάζει με διαφορετική ταχύτητα και χαρακτηρίζεται από τις δικές της προκλήσεις.
Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται περίπλοκα και πράγματι είναι σε επίπεδο πολιτικής, όμως στην πλευρά του καταναλωτή τα πράγματα θα είναι απλά. Η ψηφιοποίηση προχωρά γρήγορα στη χώρα μας και επιτρέπει την αξιοποίηση της κάθε τεχνολογίας από τους πολίτες με τρόπο άμεσο και εύκολα κατανοητό. Σύντομα ο καθένας μας θα διαθέτει ένα ολόκληρο σύνολο από ενεργειακές λύσεις για να διαλέξει ποιες του ταιριάζουν και τον συμφέρουν καλύτερα.
Όλες αυτές οι νέες εξελίξεις είναι συναρπαστικές, αλλά συνάμα δημιουργούν και ένα ρίσκο, ιδίως για όποια κράτη τις υιοθετήσουν πρώτα. Ως εκ τούτου, οφείλουμε ως Πολιτεία να καταρτίζουμε συνετές πολιτικές που να περιλαμβάνουν εναλλακτικούς δρόμους προς τους στόχους μας και φυσικά συγκράτηση του κόστους. Αναμφισβήτητο είναι, πάντως, ότι παραμένουμε προσηλωμένοι στο στόχο του 2030 και ακόμα παραπέρα στην πλήρη απανθρακοποίηση με ορίζοντα το 2050.
*Η Αλεξάνδρα Σδούκου είναι Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργεια
